Мавзу: ив-группа бош группачасига умумий характеристика

Faollashtirish savollari:

1. 
   Mis rudalaridan misol qiling?
   
2. 
   Misning uchuvchan birikmalari gaz gorelkasining yorug’ bermaydigan alangasini qanday rangga bo’yaydi.
   
3. 
   Ikki valentli mis birikmalari qanday yo’l bilan olinadi?
   
4. 
   Kumush birikmalari qaerlarda uchraydi?
   

HCl va suyulgan H₂SO₄ kumushga ta’sir etmaydi. Kumush HNO₃da eriydi. Bir qator tuzlar hosil qiladi.

Ag₂O – kumush tuzlari eritmasiga ishqorlar ta’sir ettirilsa, AgOH hosil bo’lishi kerak edi, ammo AgOH o’rniga qo’ng’ir tusli kumush oksid cho’qmasi hosil bo’ldi.

2AgNO₃+2NaOH=2NaNO₃+Ag₂O+H₂O

Ag₂O₂ – kumush peroksid kumushga ozon ta’sir ettirishdan hosil bo’ladi.

AgNO₃ – bu modda lyapis deb ataladi. Suvda yaxshi eriydi, rangsiz, tiniq kristall hosil qiladi. Kumush nirat kumushni HNO₃ da eritish yo’li bilan olinadi. Meditsinada AgNO₃ yaralarni kuydirish uchun ishlatiladi. Fotografiyada, ko’zgular ishlab chiqarishda va galvanopstinkada ishlatiladi.

AgCl – kumush ionlari xlor ionlrai bilan uchrashganda, suvda va kislotalarda erimaydigan, og’izsimon lq cho’kma hosil bo’ladi. yorug’da tursa qorayadi, parchalanib, kumush metalini ajratib chiqaradi.

Kompleks birikmalariga masalan; [Ag(NH₃)]₂ – ammiak kumush kompleks. AgClAg¹ + Cl¹

cho’kmada eritmada

Oltin – atom og’irligi 196,967, tug’ma holda bo’ladi. asosan kvartsga yoki kvarts qumiga aralashgan mayda donalar holida uchraydi. Oltinning birgina birikmasai oltin tellurid AuTe₂∙O₂ misdorida Au; Fe; Pb va misning sulfidli rudalarida uchraydi. yer qobig’ida oltinning og’irlik jihatdan 0,0000005% ga teng. Sibirda va Uralda oltin konlari bor. Katta konlari Janubiy Afrikada, Alyaska, Kanada, Kaliforniya, Avstraliyadadir. OLtinni aralashmalardan ajratish uchun suv bilan yoki natriy tsianid NaCN eritmasi ishlatiladi. Oltin bu eritmada kislorod ishtirokida erib, kompleks anionlar [Au(NH)₂] hosil qiladi:

4Au+8CN+O₂+2H₂O=4[Au(CN)₂]+4OH

Hosil qilingan eritmaga, odatda, rux qirindilari ta’sir ettirib oltin ajratib olinadi.

2[Au(CN)₂]+Zn=[Zn(CN)₄]+2Au

Rudalardan kaliy tsianid yoki NaCN eritmalari yordami bilan oltin ajratib olish metodini rus injneri P.R. Bagration 1842 yilda kashf etgan edi. Hozir keng tarqalgan metod. Kapitalistik mamlakatlarda yiliga 1000 tonna chamasi oltin olinadi.