Mavzu: islomning ilk bo‘linishI. Sunniylar shialar xorijiylar



Download 19,87 Kb.
bet3/3
Sana18.07.2022
Hajmi19,87 Kb.
#820099
1   2   3
Bog'liq
ISLOMNING ILK BO‘LINIShI. SUNNIYLAR ShIALAR XORIJIYLAR.

Xorijiylar (arab. ajralib chiqqan, isyonchi) — islomdan ilk oqim tarafdorlari. Xalifa Ali bilan umaviylar oʻrtasidagi kurash davomida 7-asrning 2-yarmi boshlarida vujudga kelgan. Taxt uchun kurashda Ali Muoviya tarafdorlari (ummaviylar) bilan muzokara olib borishga koʻngan. Bu hol Ali haqiqiy vorislik huquqiga ega deb hisoblagan tarafdorlarining oʻrtasida norozilik tugʻdirgan. Qoʻshinning bir qismi (12 ming kishi) Alini kelishuvchilikda ayblab, undan ajralib chiqqan va keyinchalik Aliga ham, ummaviylarga ham bab-baravar qarshi kurash boshlagan. Ana shu guruh tarafdorlari X. deb nom olgan. X. harakati arablar tomonidan boʻysundirilgan Iroq va Eron aholisi, oddiy arabmusulmonlar manfaatini ifodalagan. Ular oʻzlarini haqiqiy musulmon deb hisoblagan. X. "dindan qaytgan" deb eʼlon qilingan siyosiy va gʻoyaviy raqiblarga nisbatan murosasiz boʻlgan. X. taʼlimotiga koʻra, xalifa diniy jamoa tomonidan saylanadi va jamoaga boʻysunadi; har qanday taqvodor musulmon (hatto qul yoki qora tanli boʻlsa ham) xalifa boʻlib saylanishi mumkin; agar xalifa jamoa manfaatlarini himoya qilmasa, vazifasidan boʻshatiladi va hatto qatl etiladi. X. fikricha, eʼtiqod amaliy faoliyat bilan mustahkamlanishi lozim. Eʼtiqod, gunohkor kishilarni jazolash masalalarida X. murjiʼishshrta qaramaqarshi turgan. Keyinchalik X. bir necha mayda guruhlarga boʻlinib ketgan. Umaviy va abbosiy xalifalar 7—9-asrlarda X.ga qarshi keskin kurash olib bordi. Buning natijasida X.ning koʻpi qirib tashlandi, qolganlari Shimoliy Afrikada oʻz davlatini vujudga keltirdi. X. xalifalikdagi koʻpgina qoʻzgʻolonlar (Zanjilar qoʻzgʻoloni, Abu Muslim qoʻzgʻoloni va boshqa qoʻzgʻolonlar)da qatnashgan. Hozirgi davrda X.ning ibodiylar firqasi magʻrib mamlakatlarida (Jazoir, Tunis va boshqa mamlakatlarda), Ummon, Tanzaniyada uchraydi.
Download 19,87 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish