Mavzu: ish haqi va mehnat munosabatlari

Mehnat shartnomalarining 

tarkibiy tuzilishi

Ish haqi stavkasi

Pensiya  fondlari  va  sog’liqni 

saqlashga  ajratmalar

Me'yoridan  ortiqcha  bajarilgan 

ishlar uchun stavka

Baholarning  o’zgarishini  hisobga  olib, 

iste'molchilik  savati  qiymatini  tartibga 

solish sharoitlari

Dam olish kunlari  va 

tanaffuslar

Mehnatning  boshqa  umumiy  va 

tashkiliy  shart-sharoitlari

Ishbay ish haqi to’lashda ish haqi miqdori (V) ayrim kasblar uchun tarif 

stavkasida 

belgilangan 

haqini 

(Vts) 

ishlab 

chiqarishning 

me'yorlashtirilgan hajmiga (Q

m

) bo’lish orqali mahsulot birligi rassenkasi 

(Mras)  aniqlab  olinib,  keyin  u  ishlab  chiqarishning  umumiy  hajmi  (Q)ga 

ko’paytiriladi: 

       

m

tc

ras

Q

V

M



                     V   =  M

ra s

 *    Q 

---

bo’ladi.  Kasaba  uyushmalari  bu  maqsadga  turli  xil  yo’llar  bilan 

erishishi mumkin.

 

1. 

Ishchi kuchiga bo’lgan talabni oshirish: 

 



 

ishlab chiqariladigan mahsulot yoki ko’rsatiladigan xizmatga talabni 

oshirish; 



 

mehnat unumdorligini oshirish; 



 

ishchi kuchi bilan birgalikda foydalanadigan boshqa ishlab chiqarish 

omillari baholarini o’zgartirish. 

2.  Ishchi kuchi taklifini qisqartirish: 



 

immigratsiyani cheklash; 



 

bolalar mehnatini qisqartirish; 



 

pensiyalar muddatida chiqishni qo’llab-quvvatlash; 



 

ish haftasini qisqartirishga yordam berish. 

3.  Kasbni malakali litsenziyalash: 



 

ishchining  ta'lim  darajasi,  mutaxassislik  bo’yicha  ish  staji,  imtihon 

natijasi va shaxsiy tavsiflari bo’yicha. 

4.  Kasaba  uyushmalari  jamoa  shartnomalari  tuzishda  monopol  holatga  ega 

bo’lgan tadbirkorlarga qarshilik ko’rsatish yo’li bilan ham ish haqi stavkasini 

oshirishga erishishi mumkin.