Mavzu: Ish haqi turlari hamda ularning darajasini belgilovchi omillar Reja: I. Kirish; II. Asosiy qism

Vr₌ Vn

R

bu yerda Ur-real ish haqi ; Un-nominal ish haqi;

R-iste'mol buyumlari va xizmatlarga baho darajasi.

Nominal ish haqi-ishlab topilgan pul daromadi darajasini, real ish haqi esa xodimlarning iste'moli va farovonlik darajasini xarakterlaydi.

Respublikamizda nominal ish haqining o'rtacha darajasi 1998 yil 1997 yilga nisbatan 147,4 % ga (3681 so'mdan 5424 so'mga), real ish haqi esa 153,0 % ga ortgan.

2. Ish haqini tashkil etish shakllari va tizimlari

Ish haqining shakllari va turlari. Ishlab chiqarishning texnik asoslarvdagi, ishchilar mehnatining mazmunidagi, ularga bilim berish va kasb-korlikka o'rgatish borasidagi o'zgarishlar munosabati bilan ish haqi shakli va tizimlari ham o'zgarib boradi. Ish haqini tashkil etishda uning ikkita asosiy shakli: vaqgbay va ishbay shakllari farqlanadi.

Vaqgbay ish haqi xodimning malakasi, mehnatniig sifati va ishlagan vaqtiga qarab to'lanadigan ish haqidir. U odatda mehnatning natijalarini aniq hisoblab bo'lmaydigan, balki yaar aniq vazifalar doirasini bajarish bilan belgilanadigan vaqtda (masalan, injener-texnik xodimlar va xizmatchilar, sozlovchilar, elektromontyorlar va shu kabilarga haq o'lashda) yoki mahsulot ishlab chiqarish texnologik jarayoniing borishi bilan belgilanadigan va bevosita ishchiga bog'liq bo'lmagan paytlarda (masalan konveyerlar va avtomat iniyalarida ishlash) qo'llaniladi.