Mavzu. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari

1. Iqtisodiyot va uning bosh masalasi 

 

Iqtisodiyot  nazariyasi  fani  va  uning  qonun-qoidalarini  bilish  uchun,  eng  avvalo, 

iqtisodiyot va uning vazifalari toʻgʻrisida tasavvurga ega boʻlish lozim. Insoniyat hayoti va uning 

taraqqiyoti  juda  murakkab,  koʻp qirrali  va gʻoyat chigal  muammolarga boydir.  Bu  muammolar 

kishilarning  moddiy  ne’matlar  ishlab  chiqarish,  xizmatlar  koʻrsatish,  fan,  madaniyat,  siyosat, 

mafkura,  axloq,  davlatni  boshqarish  sohalaridagi  va  nihoyat,  oiladagi  va  boshqa  faoliyat 

turlarining  borgan  sari  koʻpayib,  rivojlanib  hamda  ularning  oʻzgarib  borishi  natijasida  vujudga 

keladi.  Uzoq  davrlar  davomida  insoniyat  fikrini  band  qilib  kelgan  ayrim  masalalar  bugungi 

kunda oddiy haqiqat va oson bilish mumkin boʻlgan narsaga oʻxshab koʻrinadi. 

Masalan,  bugun  hammaga  ma’lumki, kishilar  yashashlari, siyosat, san’at, adabiyot, fan, 

ma’rifat, madaniyat, ta’lim bilan shugʻullanishlari uchun hayotiy ne’matlarni iste’mol qilishlari, 

kiyinishlari  kerak.  Shuning  uchun  har  bir  kishi,  oʻzining  kundalik  hayotida  bir  qancha 

muammolarga,  ya’ni  hayotiy  ehtiyojlari  –  kiyim-kechak,  oziq-ovqat,  uy-roʻzgʻor  buyumlariga 

ega  boʻlish,  bilim  olish  kabi  ehtiyojlar  uchun  zarur  boʻlgan  pul  daromadlarini  qaerdan,  nima 

hisobiga topish kerak degan muammolarga duch keladi. 

Shu  muammolarni  yechish  va  oʻz  ehtiyojlarini  qondirish  maqsadida  kishilar  turli 

yoʻnalishlarda,  sohalarda  faoliyat  koʻrsatadilar.  Demak,  insonning  turli  faoliyatlari  ichida  eng 

asosiysi, insoniyatning yashashi va uning kamol topishini ta’minlaydigani moddiy va ma’naviy 

ne’matlar ishlab chiqarish va xizmatlar koʻrsatishdan iborat boʻlgan iqtisodiy faoliyatdir.