O’zbekiston Respublikasida 2015 yilning asosiy ijtimoiy-iqtisodiy ko’rsatkichlari (2014 yilga nisbatan, %)
Ko’rsatkichlar nomi
O’sish sur’ati
Yalpi ichki mahsulot
108,0
Sanoat mahsulotlari hajmi
108,0
Iste’mol tovarlari hajmi
109,7
Qishloq xo’jalik mahsulotlari hajmi
106,8
Asosiy kapitalga investitsiyalar
109,6
Eksport hajmi
95,0
Chakana savdo aylanmasi
115,1
Pullik xizmatlari
110,8
Ayrim rivojlangan mamlakatlar va O’zbekiston Respublikasida 2013-2015 yillarda YaIMning o’sish sur’atlari (oldingi yilga nisbatan foizda)
O’ZBEKISTONDA IQTISODIY O’SISHNING ASOSIY OMILLARI
1. Milliy iqtisodiyotni faol tarkibiy qayta qurish.
2. Xom-ashyo eksport qilishdan yuqori qo’shimcha qiymatga ega bo’lgan mahsulotlar eksportiga bosqichma-bosqich o’tib borish.
3. Iqtisodiy erkinlashtirishni davom ettirish va iqti-sodiyotda davlatning ulushini kamaytirib borish.
4. Moliyaviy sektorni rivojlantirish.
5. “Bilimlar iqtisodiyoti”ni shakllantirish uchun inson kapitaliga investitsiyalarni oshirish.
6. Jamiyatni keng axborotlashtirishni ta’minlash.
7. Innovatsion institutlarni tashkil qilish.
8. Hududlarni kompleks rivojlantirish.
2. Iqtisodiy o’sish omillari
tabiiy resurslarning miqdori va sifati;
mehnat resurslari miqdori va sifati;
asosiy kapitalning hajmi va tarkibi;
ishlab chiqarish texnologiyasi;
fan-texnika taraqqiyoti.
TAKLIF OMILLARI
investitsion resurslarga talabning ortishi;
iste’mol tovarlari va xizmatlarga talabning ortishi;
aholining umumiy farovonlik darajasi.
TALAB OMILLARI
Ishlab chiqarishning real hajmini ko’paytirish yo’llari:
Ishlab chiqarishga ko’shimcha resurslarni jalb qilish (ekstensiv yo’l);
Iqtisodiy resurslarning unumdorligini oshirib borish (intensiv yo’l).
TAQSIMLASh OMILLARI
mehnat muxofazasi;
atrof muxitning ifloslanishi;
ekologik muammolar
ishlovchilar mehnat sharoitini yaxshilash; ;
xodimlarning sog’lig’ini muxofaza qilish; ;
tabiiy ofatlar va favqulotda ro’y beradigan iqtisodiy-siyosiy o’zgarishlar. .
Iqtisodiy o’sishni sekinlashtiruvchi (tuxtatib turuvchi) omillar:
3. Iqtisodiy o’sish modellari
Iqtisodiy o’sish modellari
E.Domar modeli:
R.F.Xarrod modeli:
R.Solou modeli :
Iqtisodiy o’sishning barcha modellari «ishlab chiqarish funktsiyasi» kabi maxsulot chiqarish hajmi va sarf qilingan iqtisodiy resurslar miqdori o’rtasidagi bog’liklikni ko’rsatadi.
Shundan kelib chiqib, iqtisodiy o’sishning ko’pchilik modellarida ishlab chiqarish real xajmining ko’payishi ishlab chiqarish asosiy omillari – mexnat (L) va kapital (K) miqdorining o’zgarishi bilan bog’lanadi.
MILLIY BOYLIK – bu jamiyat taraqqiyoti davomida ajdodlar tomonidan yaratilgan va avlodlar tomonidan jamg’arilgan moddiy, intellektual hamda foydalanishga jalb qilingan tabiiy boyliklardir.