Mavzu: Iqtisodiy inqiroz. Reja: Kirish Bob Iqtisodiyotning siklik rivojlanishi va inqirozlar

Aholiga pullik		20,6			21,3			12,9			13,4			16,1
		xizmatlar ko’rsatish

Jadvaldan ko’rinadiki, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida dunyo miqyosida yalpi talab, savdo va investisiyalar hajmining sezilarli darajada qisqarishi yurtimiz iqtisodiyotiga ham o’zining ta’sirini ko’rsatdi. Xususan, inqirozdan oldingi 2007 yilda chakana savdo aylanmasi va aholiga pullik xizmatlar ko’rsatishning qo’shimcha o’sish sur’atlari darajasi (tegishli ravishda 21,0 va 20,6 foiz)ning keyingi yillarda sezilarli pasayishi kuzatildi. Biroq, shunisi e’tiborga loyiqki, shunday murakkab va qiyin sharoitda ham iqtisodiyotning asosiy tarmoq va sohalarida iqtisodiy o’sishning yuqori va barqaror sur’atlari saqlanib qolmoqda.

Xulosa
Biz o’z oldimizga qo’ygan uzoq muddatli ulkan maqsadlar, ya’ni zamonoviy rivojlangan demokratik davlatlar qatoriga kirish, halqimizning hayot darajasi va sifatini yanada yaxshilash, jahon hamjamiyatida munosib o’rin egallash vazifasi barchamizdan birdamlikni, bir yoqadan bosh chiqarib, o’zimizni talab etadi.
2008 yilda boshlangan jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining navbatdagi to’lqini yevropada yuz berishi mumkinligi to’g’risidagi bashoratlar dunyo miqyosida yana kichik biznesni rivojlantirishni dolzarb masala sifatida kun tartibiga kirita boshladi. Hayotning turli soha va tizimlarini rivojlantirib, jamiyatni harakatga keltiradigan tadbirkorlik eng og’ir muammo – ishsizlikni hal etishda muhim rol’ o’ynashini ta’kidlashga hojat bo’lmasa kerak.
Mutaxasislarning fikricha, kichik biznes yangi texnologiyalarni hayotga tadbiq etishda ham alohida faollik ko’rsatmoqda. Ma’lumki, tarixda ham, bugungi kunlarimizda ham tadbirkor va ishbilarmon insonlar har qanday davlatning tayanchi va suyanchi, har qanday jamiyatning ustuni bo’lib kelgan va shunday bo’lib qolmoqda. Shu o’rinda XXI asrning 90-yillarida oyoqqa tura boshlagan kichik biznes va xususiy tadbirkorlik tuzilmalari o’zining bardoshliligi bilan dunyoda yirik monopoliyalar hukmronligi to’g’risidagi qarashlarni chippakka chiqarayotganini alohida ta’kidlash joiz.
Tan olish kerak: 90-yillarning o’rtalarida hatto AQShda ham kamida 20 kishidan iborat ish o’rni yaratgan kichik tadbirkorlik subyektlari jami yangi ish o’rinlarining 60 foizini tashkil etgan edi. Ayniqsa, xizmat ko’rsatish sohasida 25 million fuqaro ish bilan ta’minlangan bo’lsa, yirik korporasiyalar, aksincha, 3 millionta ish o’rnini qisqartirishga majbo’r bo’ldi.
2008 yilda boshlangan va hali hanuz davom etayotgan global inqiroz sharoitida ham aynan yirik korxonalar 30 million ishchi-xizmatchini bushatgani dunyo miqyosida kichik va xususiy biznesga nisbatan munosabatning tubdan o’zgarayotganini anglatadi.
2020 yilda pandemiya sabab iqtisodiy qulashlarning yuz berishi bo‘yicha ayrim signallar vujudga kelmoqda. Bulardan asosiysi “iqtisodiy ta’til”larning yuz berishidir. Ya`ni yuqorida aholining qariyb 80% ishga yaroqli qismi karantin sabab uyda o`tirgani haqida aytib o`tildi. Jahon tajribasidan kelib chiqib aytish mumkinki, agarda tegishli chora tadbirlar ko`rilmasa bu holat o`z – o`zida global iqtisodiy inqirozga olib kelishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. 
   O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 19 martdagi “Koronavirus pandemiyasi va global inqiroz holatlarining iqtisodiyot tarmoqlariga salbiy ta’sirini yumshatish bo‘yicha birinchi navbatdagi chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 5969-sonli Farmonini
   
2. 
   O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Senatining yigirmanchi yalpi majlisi to’g’risida Axborot. Xalq so’zi gazetasi 5-dekabr 2009 yil.
   
3. 
   Sh. Shodmonov “Iqtisodiyot nazariyasi” o’quv qo’llanma.Toshkent 2017 yil.
   
4. 
   Gulbahor O’mirzoqova “Inqirozga qarshi kurash choralar ijrosini ta’minlash” Milliy tiklanish gazetasi 22 aprel 2009 yil.
   
5. 
   «XXI ASR» 2019yil 27 oktyabr.
   
6. 
   “Jahon iqtisodiyotining yangi inqirozi- iqtisodiy harakatsizlik” Nodir Jumayev maqolasi 02.04.2020