Mavzu: Investitsion baholash usullari Bajardi: mm-77 guruh talabasi

Mavzu: Investitsion baholash usullari Bajardi: mm-77 guruh talabasi

Mavzu:Investitsion baholash usullari

Bajardi:MM-77 guruh talabasi

Zayniddinov Dilshod

Har qanday investor yoki xo’alik yurituvchi subyektlar uchun investitsion qarorlar qabul qilish juda qiyin vazifa hisoblanib, bunda asosiy mezon investorning boyligini ko’paytirish, korxonaning qiymatlarini oshirish mezonlariga qaratiladi. Uning omillari bo’lib korxona daromadlari o’sishi, moliyaviy risk yoki ishlab chiqarish xarajatlarining kamayishi, korxona ishlari samaradorligi darajasini oshirish hisoblanadi.

• 
  Har qanday investor yoki xo’alik yurituvchi subyektlar uchun investitsion qarorlar qabul qilish juda qiyin vazifa hisoblanib, bunda asosiy mezon investorning boyligini ko’paytirish, korxonaning qiymatlarini oshirish mezonlariga qaratiladi. Uning omillari bo’lib korxona daromadlari o’sishi, moliyaviy risk yoki ishlab chiqarish xarajatlarining kamayishi, korxona ishlari samaradorligi darajasini oshirish hisoblanadi.
  
• 
  Chet el mamlakatlarining tajribasini, shu bilan birga YuNIDO tavsiyalarini hisobga olgan holda investitsiya loyihalarining samaradorligini baholash ikki mezon asosida, ya’ni moliyaviy va iqtisodiy baholash orqali amalga oshiriladi. Investitsiya loyihasi samaradorligini baholashning bu ikkala mezoni ham bir-birini to’ldirib turadi.
  

Investitsion loyihalarni baholashda asosan to’rtta asosiy usuldan foydalaniladi:

• 
  Sof joriy qiymatni aniqlash metodi (Net Present Value, NPV;
  
• 
  Ichki daromadlilik normasini hisoblash metodi (Internal Rate of Return, IRR);
  
• 
  Investitsiyaning rentabelligini hisoblash metodi (Profitability Index, PI);
  
• 
  Qoplanish davrini hisoblash metodi (Payback Period, PP);
  

Sof joriy qiymat (Net Present Value, NPV)

• 
  Ushbu usul pul oqimlarini diskontlash tamoyiliga asoslanadi va prognoz davri uchun olingan dastlabki xarajatlar va naqd pul tushumlarini taqqoslash asosida investitsiya loyihalarini baholashga imkon beradi. Pul tushumlarining ma’lum davr mobaynida taqsimlanganligi sababli ular diskontlash koeffitsienti yordamida diskontlanadi.
  
• 
  Uni hisoblash formulasi quyidagicha:
  
• 
  Bu yerda, NPV – sof joriy qiymat, r – diskontlash stavkasi, I0 – boshlang’ich investitsiya, CF1, CF2­, CFt – davr bo’yicha kelib tushgan pul oqimi.