1. Lizingning iqtisodiy mazmuni va mohiyati. Lizing turlari.
2. Lizing krediti – asosiy kapitalga qaratilgan investitsiyalarni moliyalashtirish manbai sifatida. O’zbekiston Respublikasining “Lizing to’g’risida”gi qonunining mazmun-mohiyati.
3. Moliyaviy lizingning zamonaviy ilg’or texnologiya, uskuna va jihozlarni joriy etishdagi qulayliklari.
4. Lizing munosabatlarini tashkil etish va amalga oshirish tartibi. Lizing to’lovlari summasini aniqlash.
Ўзбекистон Республикасининг 14 апрель 1999 йил қабул қилинган «Лизинг тўғрисида»ги Қонунига кўра, лизинг тушунчасига қуйидагича таъриф берилган: «Лизинг (молиявий ижара) ижара муносабатларининг алоҳида тури бўлиб, унда бир тараф (лизинг берувчи) иккинчи тарафнинг (лизинг олувчининг) топшириғига биноан учинчи тарафдан (сотувчидан) лизинг шартномасида шартлашилган мол-мулкни (лизинг объектини) мулк қилиб сотиб олади ва уни шу шартномада белгиланган шартларда ҳақ евазига эгалик қилиш ва фойдаланиш учун лизинг олувчига ўн икки ойдан ортиқ муддатга беради».
Ўзбекистон Республикасининг 14 апрель 1999 йил қабул қилинган «Лизинг тўғрисида»ги Қонунига кўра, лизинг тушунчасига қуйидагича таъриф берилган: «Лизинг (молиявий ижара) ижара муносабатларининг алоҳида тури бўлиб, унда бир тараф (лизинг берувчи) иккинчи тарафнинг (лизинг олувчининг) топшириғига биноан учинчи тарафдан (сотувчидан) лизинг шартномасида шартлашилган мол-мулкни (лизинг объектини) мулк қилиб сотиб олади ва уни шу шартномада белгиланган шартларда ҳақ евазига эгалик қилиш ва фойдаланиш учун лизинг олувчига ўн икки ойдан ортиқ муддатга беради».
Бунда лизинг шартномаси қуйидаги талаблардан бирига жавоб бериши керак:
- лизинг шартномасининг муддати лизинг объекти хизмат муддатининг саксон фоизидан ортиқ бўлса ёки лизинг объектининг лизинг шартномаси тугаганидан кейинги қолдиқ қиймати унинг бошланғич қийматининг йигирма фоизидан кам бўлса;
- лизинг шартномасининг муддати тугагач, лизинг олувчи лизинг объектини унинг бозор қийматидан паст нархда эвазини тўлаб сотиб олиш ҳуқуқига эга бўлса, бунда ана шу ҳуқуқни амалга ошириш кунидаги лизинг объекти қиймати асос бўлади;
Лизинг замонавий илғор технологияларни фан ва техника тараққиёти натижаларини зудлик билан амалиётга тадбиқ этишда қўл келадиган воситаларидан бири бўлиб қадим замонлардан бутун дунёда ривожланиб келади. Лизинг томонларни манфаатларидан келиб чиққан ҳолда ишлаб чиқарувчи, лизинг берувчи ва лизинг олувчиларнинг фаолиятини макон ва замонда жадаллаштиришга ёрдам беради.
«Лизинг» сўзи инглизча бўлиб, «Lease» феълидан келиб чиққан ва тахминан, «мулкни ижарага бериш» ёки «мулкни ижарага олиш» маънолари ифодасини билдиради. Баъзи манбаларда таъкидланишича, машина, жиҳоз, транспорт воситалари ва бошқа ишлаб чиқаришга тааллуқли ҳаракатланувчи мулкни узоқ муддатли ижарага олишдир.
Австриялик тадқиқотчи В. Хойер «Европада қандай бизнес, қиладилар» номли китобида, «лизинг» терминини биринчи марта 1877 йилда қўлланганини ёзади. ўшанда «Белл» телефон компанияси ўз телефон аппаратларини сотмаслик, уларни ижарага бериш ҳақида қарор қабул қилади, яъни аппаратни мижознинг уйи ёки офисига телефондан фойдаланганлик учун ижара ҳақи тўлаш асосида ўрнатади.
XIX аср бошларида АҚШда автотранспорт гуркираб ривожлангани туфайли транспорт воситаси билан боғлиқ лизинг бизнеси тез суръатлар билан тараққий этади. Автомобил лизингидан фойдаланишга биринчи мисол 1918 йилга тааллуқли. Генри Форд 30-йилларда ўз автомобиллари сотилишини кўпайтириш учун лизинг шаклидаги ижарадан кенг фойдаланади.
Лекин Чикаголик савдо агенти – Золли Фрэнк автомобил лизинги бизнесининг отаси ҳисобланади. У 40-йиллар бошида биринчи бўлиб узоқ муддатли автомобил ижарасини таклиф этади.
Лизинг муносабатлардаги ҳақиқий инқилоб Америкада ўтган асрнинг 50-йилларида содир бўлади. Унда технология жиҳозлари, машиналар, механизмлар, кемалар, самолётлар ва бошқалар оммавий суратда лизинг асосида ижарага берила бошлайди. 1952 йилда Сан-Францискода тузилган машҳур Америка компанияси «United States Leasing Corporation» илк компания бўлиб, лизинг операциялари унинг учун асосий фаолият тури, ҳисобланади. Бу компания биринчи бўлиб халқаро миқёсга чиқди, оқибатда халқаро лизинг юзага келди. 1982 йилда Мак-Доннел Дуглас корпорацияси лизинг ёрдамида самолётлар бозорини эгаллади.
Францияда биринчи лизинг компанияси 1957 йил, Англияда-1960 йил, Германияда-1962 йил, Италияда-1963 йил, Японияда-1969 йилда ташкил этилган. Бундай компаниялар ватанимизда 1990 йилларнинг ўрталарига келиб ташкил этила бошланди.
