Mavzu: Induktorli generatorlar. Reja

Avtotraktor generatorlari.
Oldin ta'kidlanganidek, elektr mashinalarida energiyaning o’zgarishi, magnit zanjirining magnit maydon energiyasi yig’ilgan joyi– mashina havo oralig’ida yuzaga keladi. Bunda magnit maydonining shakli asosan mashinaning energetik ko’rsatkichlarini belgilaydi. Yig’ilgan g’altakli chulg’amda mashina havo oralig’ida taxminan sinusoidal taqsimlangan magnit maydonni havo oralig’iga maxsus shakl berish hisobiga uning magnit o’tkazuvchanligini o’zgartirish orqali erishish mumkin.
Buning uchun rotorda joylashgan qutb uchligiga changalsimon shakl beriladi (8.3,a-rasm). Bunday shakldagi qutb uchliklar mashinaning oqi bo’yicha joylashgan bitta qozg’atish g’altagida havo oraliqda aksial (ya'ni shu o’q bo’yicha) yo’nalgan alohida qutblar oqimlarini radial yo’nalishga o’zgartirib, rotorning uncha katta bo’lmagan diametrida sinxron generatorning ko’p qutbli konstruktsiyasini olishga imkon beradi.
Qutblarining kostruktsiyasi changalsimon shaklga ega bo’lgan rotorli sinxron generatorlar avtomobil va traktorlarda keng qo’llaniladi. Bu generator – ventil generatoridir (uning korpusida kremniy diodi asosida tog’rilagich bloki joylashgan). Generator avtomobilda akkumulyator batareyasi bilan parallel ishlab uni zaryadkalab turadi, shuning uchun uning chiqishidagi kuchlanish o’zgarmas qiymatga ega bo’lishi lozim.
8.3,a-rasmda changalsimon rotorli G-250 tipli avtomobil generatori ko’rsatilgan.
Bunda ikkita changalsimon qutb uchligi (1) o’n ikki qutbli magnit sistemani vujudga keltiradi. Qo’zg’atish chulg’ami (2) vtulka (3)da joylashtiriladi. 18 ta pazli stator (4) yupqa elektrotexnik po’lat listlaridan yig’ilgan. Stator chulg’ami (5) uch fazali bir qatlamli, bitta qutbga va har qaysi fazaga to’g’ri keladigan pazlar soni q=0,5. Korpus (6) (podshipnik qalqonlari) alyuminiy qotishmasidan tayyorlangan. uch fazali o’zgaruvchan kuchlanish to’g’rilagich (7) vositasida o’zgarmasga aylantiriladi. O’zgarmas tok rotorda joylashgan qozg’atish chulg’amiga ikkita halqa (8) va ikkita cho’tka yordamida beriladi.