Мавзу: Илк ўзбек алифбосининг вужудга келиши

1939-yilning 18-noyabrida matbuotda "Rus grafikasi asosida tuzilgan yangi o‘zbek alifbesi"ning proyekti muhokama uchun e’lon qilindi.
1940-yilning 26-28-martida Toshkentda yangi o‘zbek alfaviti va orfografiyasi masalalariga bag‘ishlangan Respublika ilmiy kengashi bo‘lib o‘tdi. Kengash alifbo loyihasi bo‘yicha bildirilgan fikrlarni hisobga olib, unga o‘zgartirishlar kiritadi.
Xullas, o‘zbek yozuvi murakkab tarixiy shakllanish bosqichlarini bosib o‘tgan. E'tibor berilsa, turkiy xalqlar, jumladan, o‘zbek xalqi o‘z yozuv tarixida arab va kirill-rus alifbolariga majburlab o‘tkazilgan edi. Lekin lotin alifbosiga tazyiq ostida emas, o‘z xohish-irodalariga ko‘ra, kelajakni o‘ylab o‘tilgan edi. Bu yozuvda ko‘chilganiga o‘n yilcha vaqt bo‘lar-bo‘dmas, o‘zbek xalqi endigina yangi yozuvni o‘zlashtirgan bir zamonda mamlakatimizda sho‘rolarning rus-kirill alifbosini joriy etish siyosati boshlandi.
Nazorat savollari:
1. О‘zbek xalqi XX asrda qanday yozuvlardan foydalangan?

2. 
   Qadimgi turkiy yozuvlar xususiyatlari yoritilgan adabiyotlarni o‘rganing.
   
3. 
   Qadimgi turkiy til davrida qaysi yozuvlar qoʻllanilgan?
   
4. 
   Turk runiy bitiglarida necha alifbo amal qilgan?
   
5. 
   Uygʻur yozivi qaysi alifbo asosida shakllangan?
   
6. 
   Arab grafikasi asosidagi eski o‘zbek yozuviga qaysi yillarda qanday o‘zgartirishlar kiritilgan?
   
7. 
   Arab grafikasi asosidagi o‘zbek yozuvidan nechanchi yilgacha foydalanildi?
   
8. 
   Arab grafikasidan lotin grafikasiga ko‘chish jarayoni qanday kechdi?
   
9. 
   “Chig‘atoy gurungi” tashkilotining alifbo-imlo sohasidagi ishlarini aytib bering.
   
10. 
    O‘zbekistonda oʻtgan asrning 20-yillarida alifbo-imlo islohotiga doir qanday anjuman va qurultoylar boʻlib oʻtgan?
    
11. 
    Alifbo va imloni isloh etish yoki oʻzgartirish tadbirlarida faol ishtirok etgan ziyolilar haqiga ma’lumot bering.
    
12. 
    Lotin grafikasiga asoslangan o‘zbek alifbosiga qanday o‘zgartirishlar kiritildi?