Мавзу: Илк ўзбек алифбосининг вужудга келиши

1. Harflar imlosi:
a) unlilarimlosi (1-7-qoidalar);
b) undoshlarimlosi (8-32-qoidalar).
2. Asosva qo‘shimchalar imlosi (33-37-qoidalar).
3. Qo‘shibyozish (38-50-qoidalar).
4. Chiziqcha bilanyozish (51-56-qoidalar).
5. Ajratibyozish (57-65-qoidalar).
6. Bosh harflar imlosi (66-74-qoidalar).
7. Ko‘chirish qoidalari (75-82-qoidalar).
Lotin alifbosiga o‘tish tufayli imlo qoidalaridagi tovush-harf munosabatiga bag‘ishlangan qismi qayta yozildi, unda qaysi harf qaysi tovushni ko‘rsatishi to‘liq aks ettirildi. Lekin tovush-harf munosabatiga doir ayrim masalalar yangi qoidalarda berilmadi. Masalan: lotin alifbosiga o‘tish munosabati bilan kirill alifbosidagi “ё”, “ю”, “я” harflaridanva “ъ”, “ь” belgilaridanvoz kechildi.
Lotin yozuvida unlilar ham kirill yozuvi singari imlo qoidalariga asoslanib so‘zda o‘z ifodasini topadi. Masalan, A a harfi aka, alanga, aloqa, og‘a, sentabr, noyabr kabi so‘zlarda old qator keng unlini ifodalash uchun yoziladi. Bahor, zamon, savol kabi so‘zlarning oldingi bo‘g‘inida, vaqt, baxt kabi so‘zlarda “a” tarzida aytiladi va shu tartibda yoziladi.
Undoshlar imlosi. Undoshlar ham imlo qoidasiga ko‘ra kirill undoshlari singari imlo qoidalariga asoslanib so‘zda o‘z ifodasini topadi. Masalan: Tt harfi tong, tun, butun, o‘tin, o‘t, kut kabi so‘zlarda til oldi, jarangsiz, portlovchi undoshi uchun yoziladi.
Asos va qo‘shimchalar imlosi. Bu bo‘limda so‘z o‘zagi va unga qo‘shimcha qo‘shilishi bilan hosil bo‘lgan so‘z shakllari, yasalmalarning imlo qoidalari sharhlanadi. Masalan, a unlisi bilan tugagan fe’llarda -v, -g, -gi qo‘shimchasi qo‘shilganda “a” unlisi “o” aytiladi va shunday yoziladi: sayla-saylov.
Xulosa qilib aytganda, orfografiya savodxonlikni oshiradi. Orfogafiyaning asosiy imlo qoidalari, ulardagi farqlar amaldagi yozuvlarning o‘ziga xosligidan dalolat beradi.