Mavzu: Ijtimoiy sohada turizm

2. O‘zbekistonda xalqaro turizmni rivojlantirishning maqsadlari va yo‘nalishlari

• Xalqaro turizmning rivojlantirishning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
• Iqtisodiy o‘sish katta miqdordagi tovarlar va yuqori sifatli xizmatlar ishlab chiqarishni va mamlakat aholisini turmush tarzini yuqori hamda farovon bo‘lishini ta’minlaydi.
• Xalqaro turizmning rivojlantirishning iqtisodiy samarador-ligi resurslardan foydalanishda minimal xarajatlarni sarflangan holda yuqori darajadagi foydaga ega bo‘lishda namoyn bo‘ladi.
• Aholining madaniyatini va ma’lumoti darajasini oshirish, respublikaning turli hududlarida jahon sivilizatsiyasi, madaniyati va san’ati bilan tanishtirish.
• Turli hil turistik xizmatlar ko‘rsatish yo‘li bilan o‘zaro madaniy-tarixiy va milliy qadriyatlarni ayirboshlash.
• Sifatli asosiy va qo‘shimcha xizmatlarni ko‘rsatish, ularning sifatini jahon standartlari darajasiga etkazish. Turizm sanoatini moddiy-texnika bazasini valyuta tushimi yrdamida davlat yo‘li bilan ta’minlash hamda turistik xizmatlarga chet ellik turistlar tomonidan talabni shakllantirish.

2012 yilda dunyo bo‘yicha turizm xizmatlaridan kelgan daromad 1,5 trillion AQSH dollarini tashkil qilgan. Iqtisodiy ko‘rsatkichlarga e’tibor beradigan bo‘lsak, Butunjahon turizm tashkiloti (BTT) e’lon qilgan ma’lumotlarga ko‘ra 2001 yilda dunyoda 689 million turist qayd etilgan. Mutaxassislar tahlillariga ko‘ra bu ko‘rsatkich 2011 yilda 1 milliardga va 2020 yilda 1,3 milliardga etadi. Shuningdek, turizm dunyo sof milliy mahsulotining 6 foizini, yalpi investitsiyalarning 7 foizini, ish joylarining 6,5 foizini, yalpi daromadning 8 foizini tashkil etadi. Turizm eksporti neft va avtomobil sanoatlaridan keyingi o‘rinda turibdi.

Masalan, bugungi kunda Ispaniya turizm sohasida Evropadagi etakchi mamlakatlardan biriga aylangan. Ispaniya turizmdan olayotgan daromadi (34,0 milliard AQSH dollari) bo‘yicha Evropada birinchi, (turistlar tashrifi 54,0 million kishi) va ularga ko‘rsatilayotgan xizmatlari bo‘yicha Fransiyadan keyin turadi. Ispaniyada har 5,4 ishchidan biri turizm sohasida xizmat ko‘rsatadi va 2011 yilga borib umumiy bandlikning 21,9 foizini tashkil qiladi. Bu 3701670 ish o‘rini demakdir. 2001 yilda esa 2762230 ish o‘rini bo‘lgan.

• Xalqaro turizm Uzbekistan xalq xo‘jaligining nafaqat eng istiqbolli tarmokdaridan biri, balki yalpi milliy mahsulot hajmi o‘sishining va valyuta tushumlarining asosiy manbai bo‘lishi mumkin. Misol uchun, Jahon turizm tashkilotining ma’lumotiga ko‘ra har yili qadimiy Samarkand, Buxoro va Xiva shaharlariga faqatgina Evropa mamlakatlaridan tashrif buyurish niyatida yurgan sayyohlar soni 10 millionga etib qolyapti. Hamma ran turizm sohasiga malakali mutaxassislarni tayyorlash, yuqori darajali mehmonxonalar, restoranlar qurib, ularda xizmat ko‘rsatish sifatini oshirishga bog‘liq. Bu borada esa o‘tgan qisqa vaqt mobaynida katta muvaffaqiyatlarga erishildi, deyish mumkin. Bunga poytaxtimizda qad rostlagan “Interkontinental”, “SHeraton”, “Le Meridian” mehmonxonalari yorqin misol.
• Mamlakatimizdagi turistik infratuzilmalar yiliga 2 mln. turistlarga xizmat ko‘rsatish imkoniyatlariga ega va undan keladigan umumiy tushum miqdori 700 mln. so‘mdan ortiqni tashkil qiladi, yalpi milliy mahsulotdagi ulushi – 2,2 foizni, yalpi tushumlarni esa 3,8 foizini tashkil etadi.