Zamonaviy tasnif
20-asrdan keyin 3 irqiy turni o'z ichiga olgan quyidagi tasnif keng tarqaldi. Bu hodisa negroid va avstraloid guruhlarning aralash irqlarga birlashishi bilan bog'liq.
Zamonaviy irq navlarini ajrating:
katta (yevropa, osiyo va negroid aralashmasi, ekvator irqi - avstralo-negroid);
kichik ( turli xil turlari, boshqa irqlardan tashkil topgan).
Irqiy bo'linish 2 ta magistralni o'z ichiga oladi: g'arbiy va sharqiy.
kavkazliklar;
negroidlar;
kapoidlar.
Sharqiy poyaga amerikaoidlar, avstraloidlar va mongoloidlar kiradi. Antropologik xususiyatlarga ko'ra, hindular amerikanoid irqiga mansub.
Turli xil xususiyatlarga ko'ra ajratishning umumiy qabul qilingan tasnifi mavjud emas, bu o'zgaruvchanlikning biologik jarayonlarining uzluksizligining bevosita dalili hisoblanadi.
Xulosa
Irqlar - odamlarning tarixan tarkib topgan turlaridir. Ular irqiy jihatdan tiklanadigan jismoniy belgilarga ega bo’lib, xuddi bir tipdagi odamlarga mansubdirlar. Irqiy masala siyosiy va ilmiy ahamiyatga ega. Reaktsion burjua olimlari irqlarning azalligi haqida, irqlar o’rtasidagi fiziologik ayirmalar to’g’risida mukammal (sara) irqlar ("oliy", "iste’dodli" irqlar) va mukammal bo’lmagan ("tuban" - irqlar xususida fanga xilof (g’ayri ilmiy) nazariyalar yaratdilar. Ular har xil imkoniy irqlarning mavjud bo’lishini odamlarning turli odamsimon maymunlardan tarqalganligini isbotlashga urindilar (poligenizm nazariyasi - grekcha rolus - "ko’p", genesus - "vujudga kelish").
"Oliy" irqlar go’yo mukammal uyushgan maymunlardan paydo bo’lgan emish. Birinchi irqlar go’yo hukmronlik qilish uchun, ikkinchi irqlar -buysunish uchun yaratilgan emish.
"Irq" so'zining etimologiyasi 19-asrning o'rtalaridan kelib chiqqan. frantsuz poyga, nemis tili"rasse". So'zning keyingi taqdiri noma'lum. Biroq, kontseptsiya paydo bo'lgan versiya mavjud Lotin so'zi"generatio", bu "tug'ilish qobiliyati" degan ma'noni anglatadi.
Irq - bu ma'lum bir geografik hududda shakllangan irsiy biologik xususiyatlar (tashqi fenotip) bo'yicha o'xshashlik bilan tavsiflangan odamlar populyatsiyalarining shunday tizimi.
Populyatsiyani guruhlarga bo'lish imkonini beruvchi morfologik belgilarga quyidagilar kiradi:
o'sish;
tana turi;
bosh suyagi, yuz tuzilishi;
terining rangi, ko'zlari, sochlari, ularning tuzilishi.
Millat, millat va irq tushunchalarini aralashtirib yubormang. Ikkinchisi turli millat va madaniyat vakillarini o'z ichiga olishi mumkin.
Irqlarning ahamiyati populyatsiyada ma'lum bir hududda yashashni osonlashtiradigan moslashuvchan xususiyatlarni shakllantirishdadir. Bir xil odamlar guruhlarini o'rganish morfologik xususiyatlar antropologiyaning irqshunoslik bo'limi bilan shug'ullanadi. Fan ta'rifi, tasnifi, qanday paydo bo'lganligi, rivojlanish omillari va irqiy xususiyatlarning shakllanishini ko'rib chiqadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |