Mavzu Hayot faoliyati xavfsizligining huquqiy va tashkiliy asoslari

O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisining 1995 yil 21 dekabr 162/1 sonli qarori bilan tasdiqlanib 1996 yil 1 apreldan amalga kiritilgan. Mehnat kodeksi 2 ta qismdan iborat:

Umumiy qism 4 bobdan iborat bo‘lib, 56 moddani o‘z ichiga oladi:

I Bob. Asosiy qoidalar (1-13 moddalar).

II Bob. Mehnatga oid munosabatlarning sub’ektlari (14-20 moddalar).

III Bob. Xodimlar va ish beruvchilarning vakilligi (21-28 moddalar).

IV Bob. Jamoa shartnomalari va kelishuvlari (29-56 moddalar).

Maxsus qism 12 bobdan iborat bo‘lib, 238 moddani o‘z ichiga oladi:

V bob. Ishga joylashtirish (57-71 moddalar).

VI bob. Mehnat shartnomasi (72-113 moddalar).

VII bob. Ish vaqti (114-125 moddalar).

VIII bob. Dam olish vaqti (126-152 moddalar).

IX bob. Mehnatga haq to‘lash (153-164 moddalar).

X bob. Kafolatli to‘lovlar va kompensatsiya to‘lovlari (165-173 moddalar).

XI bob. Mehnat intizomi (174-184 moddalar).

XII bob. Mehnat shartnomasi taraflarining moddiy javobgarligi (185-210 moddalar).

XIII bob. Mehnatni muhofaza qilish (211-223 moddalar).

XIV bob. Ayrim toifadagi odamlarga beriladigan qo‘shimcha kafolat va imtiyozlar (224-258 moddalar).

XV bob. Mehnat nizolari (259-281 moddalar).

XVI bob. Davlat ijtimoiy sug‘urtasi (282-294 moddalar).

Mehnat kodeksi 16 bob, 294 moddadan iborat.

Mehnat muhofazasi bo‘yicha muhim me’yoriy xujjatlardan biri “Mehnat xavfsizligi standartlar tizimi”dir (MXST).

MXST – mehnat jarayonida insonning sog‘lig‘ini va ish qobiliyatini saqlashga, xavfsizligini ta’minlashga yo‘naltirilgan talablar, me’yorlar va qoidalarni o‘z ichiga olgan o‘zaro bog‘liq standartlar majmuasidir. U 5 turga bo‘linadi:

1. Tashkiliy–uslubiy standartlar.

2. Ishlab chiqarishdagi zararli, xavfli birliklarga talab va normalar standartlari.

3. Ishlab chiqarish uskunalariga xavfsizlik talablari standartlari.

4. Ishlab chiqarish jarayonlari xavfsizligi talablari standartlari.

5. Ishchilarning ximoya vositalariga bo‘lgan talablari davlat standartlari.
O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan so‘ng aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida qo‘yilgan dadil qadamlardan biri O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1996 yil 4 martdagi PF-1378 Farmoni bilan Favqulodda vaziyatlar vazirligining tashkil etilishi bo‘ldi.

Vazirlik faoliyat yurita boshlagandan so‘ng aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasining huquqiy asosini tashkil etuvchi bir qator qonun va qarorlar qabul qilindi.