Mavzu: Harakatli o’yinlar haqida asosiy tushunchalar. Reja

 

2. Jamoa pedagoglari harakatli o’yinlar haqida. 

Pedagoglar va olimlar, jamiyat arboblari harakatli o’yinlar haqida. 

XVII  asrda  rus  pedagoglari  bola  tarbiyasida  o’yinning  katta  ahamiyatini 

aytib o’tishgan. 

XIX  arsda  Dobrolyubov,  Pisarev,  Lesgaft  va  boshqalar  harakatli 

o’yinlarning tarbiyadagi ahamiyati haqida to’xtalib o’tishgan. 

P.F.Lesgaft o’zining asarida harakatli o’yinlarning jismoniy rivojlanishidagi 

ahamiyati haqida aytib o’tgan. 

Avval  oilada  keyin  esa  maktabda  o’ynab  bola  to’siqlarni  yengishda 

pedagogning roli katta deb ta’kidlagan. 

Harakatli o’yinlar metodikasiga qo’yidagi talablarni qo’ygan: 

1)  Har bir o’yin boshidan qo’yilgan maqsad. 

2)  Qatnashuvchilarning kuchlari tengma-teng bo’lishi. 

3)  Shug’ullanuvchilarda ijobiy his-to’yg’u uyg’onishi. 

4)  O’yinchilarning ketma-ketligi va davriyligi. 

5)  Tarbiyachi yordamida o’yinchilarning faolligini oshirish. 

P.F.Lesgaft  harakatli  o’yinlar  metodikasi  nazariyasi  ilmiy  asosda  tuzilishi, 

maktab  yoshidagi  bolalar  uchun  mo’ljallangan  chet-el  mualliflari  tomonidan 

yozilgan asarlarni inkor qiladi. 

---

Harakatli  o’yinlar  «qiyin  harakatlar»  asosida  tuzilganlariga  u  o’zining 

«maktab  yoshidagi  bolalar  uchun  jismoniy  tarbiya  qo’llanmasi»  asarida  ikkinchi 

qismga qo’yilgan. 

P.F.Lesgaft  xalq  o’yinlarining  pedagogik  amaliyotda  qo’llashni  ilmiy 

ravishda asoslab berdi. U xalq o’yinlari bolalar bog’liqligiga ijobiy ta’sir qilib uni 

sog’lomlashtiradi degan xulosaga keldi. 

V.V.Gorinivskiy  harakatli  o’yinlar  «bolalarning  maktab  yoshidagi  bolalar 

uchun  eng  yaxshi  gigiyenik  tarbiyaviy  vosita»  deb  aytgan,  «aqliy-axloqiy 

e’tibori»ga chuqur ta’sir qiladi deb aytgan. 

Bolalarni  rivojlanishiga  yordam  berib,  doimiy  ravishda  o’yinlar  o’ynab, 

asta-sekin ularni murakkablashtirishi, yangi harakatlar va keyinroq sharoit yaratish 

kerak deb ta’kidlagan. 

A.S.Makarenko o’yinlar bolalarni mehnatga tayyorlab tarbiyalaydi. 

Uning pedagogik faoliyati davomida o’yin tarbiya  vositasi sifatida jamoada 

o’smirlar uchun xizmat qiladi, deb ta’kidlagan edi. 

A.S.Makarenko  firki  bo’yicha  bolalar  uchun  o’yin  kattalar  uchun  mehnat 

bilan barobar degan edi. 

Shu  bilan  birga  A.S.Makarenko  o’yinning  mehnatdan  farqini  ham 

ko’rsatgan,  insoning  jamiyat  tashkilotida  ishlash,  moddiy,  madaniy  qadriyatlarini 

yaratishda  o’yin  hech  qaysi  maqsadni  ko’zlamaydi,  jamoat  maqsadlariga  uning 

to’g’ridan-to’g’ri munosabati, u insonni jismoniy va psixik sharoitlarga o’rgatadi. 

A.S.Makarenko bolalar o’yinida 3 ta bosqichni ko’zda tutgan. 

(6 yoshgacha, 12 yoshgacha va undan yuqori) lekin bu bo’linish to’la emas. 

11-12  yoshli  bolalar  oddiy  o’yinlarni  o’ynaydilar,  lekin  bunda  murakkab 

qoida va mazmuni mavjud bo’ladi.