Mavzu: glikoliz uning energetik natijalari

Glikolizning energetik balansi va biologik vazifalari.

Glikolizning energetik balansi va biologik vazifalari.

Glikolizni ichki oksidlanish-qaytarilish jarayoni sifatida qarash mumkin, unda glitseraldegid-3-fosfatning degidrirlanish bosqichida 2 molekula NAD∙H2 hosil bo’lishi bilan boradi, vodorod esa 2 molekula piruvatdan laktat hosil qilib aktseptorlanadi. Glikolizning umumiy tenglamasi quyidagi ko’rinishda bo’ladi:

Glyukoza + 2H3PO4 + 2ADF → 2 laktat + 2ATF + H2O

Glyukoza va fruktozaning fosforillanish bosqichlarida (1- va 3-bosqichlar) 2 molekula ATF sarflanadi. Fosfoglitseratkinaza va piruvatkinaza katalizlaydigan glikolitik fosforillanishning 2-bosqichida 2 molekula ATF hosil bo’ladi. Jami 1 molekula parchalangan glyukozaga sof 2 molekula ATF to’g’ri keladi. Glikolizning energetik qiymati shundan iborat.

Glyukoneogenez.

Glyukoneogenez.

Glyukozaning uglevod bo’lmagan manbalardan sintezlanishiga glyukoneogenez deb ataladi. Bu jarayonning asosiy old birikmalari laktat, piruvat, glitserol, aksari aminokislotalar va limon kislota halqasining oraliq mahsulotlaridir. Glyukoneogenez asosan jigarda va ancha kam miqdorda buyrak usti bezlarining po’st qavatida amalga oshadi.Glyukoneogenez jarayonining markaziy yo’li piruvatning glyukozaga o’tishidir. Bu yo’l glyukoza katabolizmining ancha bosqichlarini o’z ichiga oladi. Lekin glyukoneogenez glikoliz reaktsiyalarining teskari yo’nalishi emas. Chunki glikolizning 10 ta bosqichidan 7 tasi glyukoneogenez jarayoniga kiradi, ammo qolgan 3 tasi qaytmas reaktsiya bo’lganidan sintez jarayoniga kira olmaydi.

Glyukoneogenezning uglevod bo’lmagan manbalari.

Glyukoneogenezning uglevod bo’lmagan manbalari.

Glyukozaning sintezlanishi uchun substrat vazifasini faqat piruvat va laktat bajarmasdan, balki jigar va buyrakka kelgan boshqa uglevod bo’lmagan birikmalar ham bajaradi. Ular uch guruhga bo’linadi:

1) glikolizning birorta metaboliti (glitserin,u esa digidroatsetonga aylanadi);