Mavzu: Gidravlik yo’qotish va uning turlari. Gidrodinamik o’xshashlik asoslari. Reja

3- rasm. Harakat kesimi.
Elementar oqimchaning harakat kesimidan vaqt birligida o’tayotgan suyuqlik miqdoriga uning sarfi deyiladi. Elementar oqimchaning sarfini hisoblash uchun tezlik uni harakat tezligi yuzasiga ko’paytiramiz.

Bu miqdorni soddalashtirib, elementar sarf deb ham atash mumkin.

XULOSA
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, umumiy holda harakat kesimi egri sirt bo`lib (3-rasm), parallel oqimchali harakatlar uchun tekislikning bo`lagidan iborat (ya`ni tekis sirt) dir. Masalan, radial tarqalayotgan suyuqlik oqimi uchun harakat kesimi sferik sirt bo`lsa, o`zanda va trubada harakat qilayotgan oqimning harakat kesimi tekis sirtdir (3-rasm).
Yuqorida aytilgandan ko’rinib turibdiki, oqim chizig’i deb suyuqlik harakatlanayotgan fazoda olingan va berilgan vaqtda har bir nuqtasida unga o’tkazilgan urinma shu nuqtaga tegishli tezlik vektori yo’nalishiga mos keluvchi egri chiziqqa aytiladi. Beqaror harakat vaqtida tezlik va uning yo’nalishi vaqt davomida o’zgarib targani uchun trayektoriya bilan oqim chizig`i bir xil bo’lmaydi. Barqaror harakat vaqtida esa, tezlik vektori nuqtalarining vaziyati vaqt o’tishi bilan o’zgarmagani uchun, trayektoriya bilan oqim chizig`i ustma-ust tushadi.

Asosiy va qo’shimcha adabiyotlar.

1. D.R.Bozorov va boshqalar Gidravlika. – Toshkent 2003 y

2. Umarov A.YU. Gidravlika.- Toshkent: «O’zbekiston».- 2002 y.
3.Latipov K.SH. Gidravlika, gidromashinalar va gidroyuritgichlar.-Toshkent:O’qituvchi.-1992 y.
4.Latipov K.SH., ergashev S. Gidravlika va gidromashinalar.- Toshkent: «O’qituvchi» - 1992 y.
5.Bashta T.M. Rudnev S.S., Nekrasov B.I. va boshqalar Gidravlika, gidromashini i gidroprivodi.-M.: Mashinostroenie.- 1982 y.
6. Kiselov P.G. Gidravlika osnovi mexaniki jidkosti. M.: energiya.- 1980 y..
7.Voytkunskiy YA.I., i dr. Gidromexanika.- L.: Sudostroenie.- 1982 y.
8.Emtsev B.T. Texnicheskaya gidromexanika. – M.: «Mashinostroenie».- 1987 y.
9.Bol’shakov V.A., Popov V.N. Gidravlika. – Kiev: «Visshaya shkol».- 1989 y.
10.Loytsyanskiy V.G. Mexanika jidkosti i gazov. – M.: «Nauka».-1987 y.
11.Karayev M.A. Gidravlik burovix nasosov.-M.: Nedra.- 1983y.