Мавзу: Географик карталарнинг типлари ва атласлар

Карта ва атласлар ўқувчилар учун мўлжалланганда уларнинг ёши ва билим даражаси ҳам эътиборга олинади. Ундан ташқари атласларда ўқувчиларга шу давр янгиликлари ҳам бериб борилади.

• Карта ва атласлар ўқувчилар учун мўлжалланганда уларнинг ёши ва билим даражаси ҳам эътиборга олинади. Ундан ташқари атласларда ўқувчиларга шу давр янгиликлари ҳам бериб борилади.

• 4-синфлар учун «Табиатшунослик» фанига мўлжалланган атлас бўлиб, география тўғрисида дастлабки маълумотлар тасвирланган. Унда шартли белги, план, карта, атлас тўғрисида тушунчалар берилган.
• 5-синф атласида, географияни асоси бўлган умумгеографик манбалар, картада махсус белги-моделлар ёрдамида тасвирланган. Атласда қисқача план олишни бажариш, меридиан ва параллеллар, уларни глобусда тасвирланиши, географик глобус билан географик картанинг фарқлари ҳақида маълумот берилган. Ўқувчилар глобус билан ярим шарлар картаси орасидаги ўхшашлик ва фарқларни атласдан билиб олишлари мумкин.

• 6-синфда ишлатиладиган атлас материклар ва океанлар атласи бўлиб, у асосан материклар ва океанларнинг табиий географиясини ўрганишга мўлжалланган. 6-синф атласи Ер шарини бир бутун шаклда ва материк ҳамда океанларга бўлиб ўрганиш мумкинлигини ва уларнинг рельефи, геологиясини, тупроқлари, ўсимликлари, иқлими, ҳайвонот дунёси ва аҳолиси тўғрисида кўргазмали шаклда маълумот беради.
• 7-синфда Ўрта Осиё ва Ўзбекистоннинг табиий географиясини ўрганишга бағишланган атлас яратилиши зарур. Бу атласда географик карталар билан бирга топографик карта, унинг элементлари ва шартли белгилари берилиши, yқувчилар бу атласга қараб амалий машғулотлар бажаришлари керак.
• Атласда Ўрта Осиё табиий географиясига тегишли, табиий географик карталар ҳамда Ўзбекистон ҳудудининг табиий географик, геологик, тектоник, геоморфологик, иқлим, тупроқ, ўсимлик, ҳайвонот дунёси ва табиатни муҳофаза қилиш карталари берилиб, унда қазилма бойликлар ҳам ўз ифодасини топган. Бу атласда мамлакатимиздаги табиий-географик районлар алоҳида тасвирланган.

• 8-синф учун «Ўзбекистонни иқтисодий ва ижтимоий географик атласи» да саноат ва қишлоқ хўжалигига тегишли карталар мавжуд. Атласда иқтисодий географик районлар картаси ҳам ўз ифодасини топган.
• 9-синф учун мўлжалланган Дунёнинг ижтимоий ва иқитисодий географик атласи жаҳон иқтисодий геогрфиясини ўрганишда асосий қўлланма бўлиб хизмат қилади.