|
Mavzu: Geografik kartalardan foydalanish tarixi
Topshiriq savollarga javob bering.
Geografik kartalarni rivojlanishida hissa qo‘shgan olimlardan kimlarni bilasiz?
Javobi: Dokuchayev koʻplab sayohatlari davomida koʻplab geografik kartalarni tuzgan, jumladan shimoliy yarim sharning tuproq zonalari kartasini tuzadi, Rus kartografigi Tillo tabiatning turli komponentlarini oʻrganish davomida koʻplab kartalarni tuzadi. Bundan tashqari Merkator, vegener , kabi olimlar ulkan hissa qoʻshgan.
Kartalardan ilmiy izlanishdan foydalanish qachondan boshlandi?
Javobi: XVIII- XIX asrlarda asosan rivojlangan. Kartalarni boshqa ilmiy maqsadlarda ham foydalanilgan, jumladan dengiz sayohati davomida oʻrganilgan va koʻplab sayohatlar amalga oshirilgan. Bu vaqtga kelib yer haqidagi fanlarda juda koʻplab mavzuli kartalar tuzilgan.
Geografik kartalarning rivojlanishida Gumboldning olib borgan ishlari nimalardan iborat ?
Javobi: shimoliy yarim sharning izotermik chiziqlar kartasini tuzadi va boshqa koʻplab kartalarni tuzadi. Tuzilgan kartani tahllil qilgan va uni iqlim koʻrsatkichlari hamda boshqa tabiiy geografik maʼlumotlar bilan taqqoslab, global iqlim qonuniyatlarini, materikning sharqiy va gʻarbiy qismlaridagi harorat okeanlar qirgʻoqlari va kontinentlar ichki qismidagi haroratdan farqlanishini va natijada iqlim zonalarini kashf etgan.
4.Karta orqali kartometrik ishlarni kimlar olib borgan ?
Javobi: Koʻplab olimlar karta orqali kartometrik ishlarni kimlar olib borgan, jumladan Kraft, Shubert, Zernov,Shveytser, shokalskiy, va boshqalar. Karta orqali koʻplab sayohatlar amalga oshirilgan va geografik qobiqning komponentlari oʻrganilgan.
5.Kartalardan foydalanish ishlari ilk marotaba qayerlarda olib borilgan?
Javobi: Inson kartografik tasvirdan qadimdan foydalanib kelgan: Kartada orientr obyektlar, dastlabki qabilalar joylashgan yerlar , ov qilinadigan va chorva boqish joylari tasvirlangan Qadimgi Misr, antik Gretsiyada va Rimda kartalar orqali masofalar va maydonlar oʻlchangan.
2- topshiriq . Test
Merkator oʻzining tuzgan dunyo kartasi necha jild boʻlgan?
A)12. B)16. C)18. D)20.
2. Oʻrta asrlarda geografik kartalardan nima maqsadda foydalanilgan?
A) dengizda suzishda B)harbiy maqsadlarda
C) savdo yoʻnalishida
D) turistik maqsadda
3. Gumbold nechanchi yili shimoliy yarim sharlar izotermik chiziqlar kartasini tuzgan?
A) 1817. B) 1821. C)1811. D)1819
4. “shimoliy yarim shar tuproq zonalari” kartasini kim tuzgan?
A) vernadskiy. B) Gumboldt.
C) Dokuchayev. D) Grigoryev
5. Buyuk Rus kartografi A.A.Tillo necha yil yashagan?
A) 60. B) 70. C) 63. D) 76
6. Kartalardan foydalanish nazariyasi nechanchi yilda Salishchev tomonidan ishlab chiqiladi?
A)1944. B)1955. C)1966. D)1977.
7. Kim birinchi boʻlib uch mingdan ortiq daryo uzunligini va ularning suv havzalarini hisoblab chiqadi?
A)Salishchev. B) Baranskiy. C) Tillo. D) Kraft
8. Dokuchayev oʻzining shimoliy yarim shar tuproqlar kartasini nechanchi yilda tuzadi?
A) 1888. B)1899. C) 1898. D) 1889.
9. Dokuchayev tuzgan shimoliy yarim shar tuproqlar kartasida shimoliy yarim sharni nechta zonaga buladi?
A) 8. B) 9. C) 7. D)10
10. Birinchi atlas toʻplami deb kimning xaritalar toʻplamini aytish mumkin?
A) Merkator. B) Erotosfen.
C) Ptolomey. D) strabon
Test javoblari
1)C. 2)A. 3)A. 4)C. 5)A. 6)B. 7)C.
8)B. 9)A. 10)C.
3-topshiriq. Blits savollar
Birinchi globusni kim yaratgan?
Javobi: Krates
Birinchi xaritani kim tuzgan?
Javobi: Erotosfen
Globus deb nimaga aytiladi?
Javobi: Yerning kichraytirilgan shakli
Yer sharida nechta soat mintaqsi mavjud?
Javobi: 24 ta
Oʻzbekiston nechanchi soat mintaqasida joylashgan?
Javobi: 4- soat mintaqasida
Martin Bexaym nechanchi yilda globus yasagan?
Javobi: 1492- yilda
Beruniyning kartogarafiyaga oid nechta asari mavjud?
Javobi:4ta asari bor
Beruniy nechanchi yilda globus yasagan?
Javobi: 995- yilda.
Ptolemey yasagan dunyo atlasi nechta kartadan iborat?
Javobi: 27ta kartadan iborat.
X.Kolumb nechanchi yilda amerikani kashf etadi?
Javobi:1492- yilda.
Umumtaʼlim maktablari atlasi taxlili (8-sinf).
1.Atlas nomi- Oʻzbekiston iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi
Nashr qilingan joyi- Oʻzbekiston respublikasi yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qoʻmitasi Toshkent 2018.
2.Kimlar uchun moʻljallanganligi- 6-sinf maktab oʻquvchilari uchun
3.Nashr qilishda ishlatiladigan ranglar.
Koʻk rang- daryo koʻl dengizlar
Jigar rang- baland togʻlar
Sariq rang- tekisliklar, choʻllar
Yashil rang- pasttekisliklar, yassitogʻlar
Undan tashqari – qizil rang, pushti rang, zangori, binafsha rang ham ishlatiladi.
4. Asosiy bosh masshtab- 1: 80000000, 1:4000000, 1:5500000, 1:8000000, 1:12000000, 1: 700000, 1:800000, 1: 1100000, 1:1550000, 1:2250000, 1:1250000, 1:1000000, 1:300000.
5. Proyeksiyasi- koʻp konusli, konusli, silindr, toʻgʻri burchakli teng tomonli konussimon.
6. Karta mazmun.
Chiziqli belgilarga – daryo, koʻllar, dengizlar, qirgʻoq chegarasi, davlat chegarasi.
Beldili- foydali qazilmalar
Koʻrgazmali belgilar- rasm boʻyicha tasvirlanayotgan obyektlarni belgilaydi.
Diagrammalar xaritaga oid yana kartogrammalr , mavzuga oid umumiy maʼlumotlar
Raqamli belgilarga- aholi soni, foizli berilgan maʼlumotlar
Aloqa yoʻllari- temiryoʻl, avtomobil yoʻllari, aeroportlar.
7.Umumiy 51ta kartadan iborat iqtisodiy ijtimoiy karta.
8. Atlas toʻgʻrisidagi xulosa shuki 8- sinf Oʻzbekiston iqtisodiy va ijtimoiy atlasi 2020- yilda yangi maʼlumotlar bilan nashr etilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
