Мавзу: геодезия фани ҳАҚида умумий маълумот режа: Фаннинг вазифаларива унинг тармоқларга бўлиниши

7
. Трассада қайрилмаларнинг асосий элементларини ҳисоблаш ва белгилаш. 
Трассанинг бурилиш бурчагида қайрилманинг асосий элементларини аниқлашга 
тўғри келади. қайрилма радиуси ҳар бир иншоот учун стандартдир ва у техникавий 
шароитга кўра танлаб олинади.
Трассада АВ йўналиши ВС йўналишига ўзгарганда бўлажак иншоот ўқи бу 
иккала йўналишга нисбатан сурилган ҳолда бўлади, яъни АВС ѐйини ташкил қилади. 
Бунда марказий бурчаак АОС трасса қайрилиш бурчаги 

га тенг. ОВ кесмаси шу 
бурчакни биссектрисасидир. Шундай қилиб В’ нуқта ѐйни ўртаси ҳисобланади. 
А, В’С нуқталар қайрилманинг асосий нуқталари ҳисобланиб, уларни ўз навбати 
билан КБ, КУ, КО дейилади. 
Жойда бу нуқталарни белгилаш учун қайрилиш бурчаги ва Р дан ташқари 
қуйидаги қайрилмани тўрт асосий элементларини аниқлаш керак. 
1. Ёйга уринма бўлган АВ = ВС = Т ва тангенс деб номланган кесма узунлиги 
2
tg
R
T



2. АВ’С ѐй узунлиги - К қайрилмани

180
R
K





; 
3. Ёй ўртаси В’ дан трасса қайрилиш бурчаги В гача бўлган масофа Б - 
биссектриса. 
R
2
Cos
R
'
ОВ
ОВ
Б





бундан 










1
2
stc
R
Б
4. Домер - Д (ѐки ўлчанма Ў) 
Д =2Т-К 
Т, К, Б ва Д қийматлари алоҳида таблицада берилган. 
Топилган элементларни трассада пикетлаш керак бўлади, яъни қайрилма боши 
КБ (НК) ва охирги қО (КК) ни белгилаш керак. Бунинг учун бурчак учи (БУ ѐки ВУ) 
белгиланади, сўнгра 
(ҚБ) НК =(БУ) ВУ - Т 
(ҚО) КК = (ҚБ) НК = К 
Контроль учун қайрилма охирини пикетаж номи қуйидаги формулалардан 
бирида текширилади 
КК= НК =2Т - Д 
КК= ВУ = Т - Д 

---

Расм 2