Mаvzu: Geodezik ishlar va geodezik tarmoqlar haqida ma`lumot

9.7-rasm.Trilateratsiya uslubi

Triangulyatsiya uchburchaklarining ichki burchaklari va bazis tomonini o’lchagan vaqtda kichik bo’lsa-da, har holda tasodifiy xato ro’y beradi. Bu xato o’lchash natijalariga ta’sir etmasligi uchun uchburchaklar qatoridan birontasining koordinatalari astronomik uslubda aniqlanadi va bazisi (6.6-rasm MN) yoki chiqish tomoni (cd) joyda bevosita o’lchanadi. So’ngra bu tomondan yana uchburchaklar qatori boshlanib ketadi.

Trilateratsiya uslubi . Keyingi yillarda masofani o’lchashda radioelekrtonika vositalari keng qo’llanilmoqda; bu esa geodezik tayanch tarmoqlari hosil etishning yangi trilateratsiya uslubini keltirib chiqaradi. Trilateratsiya uslubida qator uchburchaklarning tomonlari radiodalnomer va svetodalnomerlar bilan o’lchanadi. Uchburchaklarning burchak qiymatlari (6.7-rasm β) uchburchaklar tomonlari (a, b va c) ning uzunliklariga asoslanib, quyidagi formulalar yordamida topilishi mumkin.

yoki

bu yerda: 2p=a+b+c.

O’lchash va hisoblash natijalaridan uchburchak uchlari (punktlari)ning koordinatalari topiladi.

Uchburchak uchlari koordinatalarini juda aniq hisoblash kerak bo’lganida triangulyatsiya va trilateratsiya uslublaridan baravar foydalaniladi. Bunda uchburchaklarning barcha ichki burchaklari va tomonlari joyda bevosita o’lchanadi.