Mavzu: Garizontal otilgan jism harakati

Balandlikdan boshlang‘ich tezliksiz tashlangan jism yerga qancha vaqtda tushsa, shu balandlikdan gorizontal yo‘nalishda otilgan jism ham shuncha vaqtda yerga tushadi.

Balandlikdan boshlang‘ich tezliksiz tashlangan jism yerga qancha vaqtda tushsa, shu balandlikdan gorizontal yo‘nalishda otilgan jism ham shuncha vaqtda yerga tushadi.

Ikkinchi natija. Gorizontal otilgan jism ixtiyoriy teng vaqtlar orasida minoradan bir xil masofaga uzoqlashib boradi. Agar yerga jismning egri chiziqli harakatining proyeksiyasi tushirilsa, uning proyeksiyasi to‘g‘ri chiziqli tekis harakatni ifodalaydi. Shuning uchun minora ostidan jismning tushgan joyigacha bo‘lgan masofa quyidagicha ifodalanadi:

S=v0t

1-rasmda ko‘rsatilganidek, jism 80 m balandlikdagi minoradan 5 m/s, 10 m/s, 15 m/s, 20 m/s boshlang‘ich tezlik bilan gorizontal yo‘nalishda otilgan bo‘lsa, jism har gal minoradan qancha uzoqlikka borib tushishini hisoblaylik. Bunda t = 4 s deb olib, (1) formuladan har bir holat uchun s masofani topamiz: 1) υ0 = 5 m/s da s = 5 m/s · 4 s = 20 m;

2) υ0 = 10 m/s da s = 10 m/s · 4 s = 40 m;

2) υ0 = 10 m/s da s = 10 m/s · 4 s = 40 m;

3) υ0 = 15 m/s da s = 15 m/s · 4 s = 60 m;

4) υ0 = 20 m/s da s = 20 m/s · 4 s = 80 m.

Demak, gorizontal otilgan jism ikki xil harakatda ishtirok etadi,

ya’ni gorizontal yo‘nalishda to‘g‘ri chiziqli o‘zgarmas tezlikdagi harakatini

davom ettiradi hamda Yerning tortish kuchi ta’sirida vertikal yo‘nalishda

o‘zgaruvchan tezlikda erkin tushish tezlanishi bilan pastga erkin tushadi.

Bir vaqtda ham gorizontal, ham vertical harakat qilayotgan jismning

Bir vaqtda ham gorizontal, ham vertical harakat qilayotgan jismning

natijaviy tezligi vektorlarning yig‘indisi ko‘rinishida quyidagicha

Ifodalanadi:

v= vg + vv

Bunda vg– jismning gorizontal yo‘nalishdagi tezligi;

vv – jismning vertical yo‘nalishdagi tezligi.