Mavzu: Fuqarolik huquqida Fuqarolik huquqiy munosabatlar


Hozirgi zamonda fuqarolik huquqiy munosabatlarda



Download 239 Kb.
bet11/28
Sana08.01.2022
Hajmi239 Kb.
#331440
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   28
Bog'liq
FUQAROLIK HUQUQINING ASOSIY TAMOYILLARI

1.2. Hozirgi zamonda fuqarolik huquqiy munosabatlarda

amal qiluvchi asosiy fuqarolik-huquqiy tizimlar.
Hech qaysi mamlakat, davlat, xalq hozirgi zamon sharoitlarida fuqarolik huquqisiz ijtimoiy munosabatlarni samarali tartibga sola olmaydi. Hatto dunyoni qaysi bir ovloq chekkasida hali ham o`rmonlar, chakalakzorlarda istiqomat qiluvchi yovvoyi qabilalarda ham o`zaro mahsulotlar, buyumlar ayirboshlash, savdo-sotiq munosabatlari eng ibtidoiy ko`rinishlarda ro`y beradi va ularni tartibga soluvchi odat, patriarxal huquq qoidalarining anchagina qismi fuqarolik huquqiy xarakterga ega.

Hozirgi vaqtda dunyoda amal qiluvchi uch asosiy huquq tizimlari – qit'a huquq tizimi, umumiy huquqi tizimi va musulmon huquqi tizimida fuqarolik huquqi o`ziga xosliklarga ega.

Albatta, fuqarolik-huquqiy tizim shartlari tushunchasi aslida fuqarolik-huquqiy tizim mavjud huquq tizimidan kelib chiqadi. Shu bilan birga, mavjud fuqarolik-huquqiy tizimlar o`rtasida yaqinlik, o`zaro uzviylik ham borligini inkor etib bo`lmaydi. Bunday yaqinlik, uzviylik kishilar, davlatlar o`rtasidagi mustahkam iqtisodiy, madaniy aloqalar tufayli vujudga kelgan, huquq tizimlari esa, bir-birlaridan andoza olishgan, o`zaro boyishgan.

Har qanday tizim kabi fuqarolik-huquqiy tizimlar ham muayyan tarkibiy qismlardan iborat. Fuqarolik-huquqiy tizim tarkibiy qismlariga huquq manbalari, ularning tarkibi, fuqarolik huquqining ichki tuzilishi, me'yorlarning qismlar, bo`limlar, boblar, quyi sohalar, institutlar bo`yicha taqsimlanishi, huquqni qo`llash amaliyoti, huquqqa va uning amaliyotiga nisbatan doktrinalar kiradi. Yuqoridagi tarkibiy qismlar musulmon, qit'a (roman-german) va umumiy (anglo-amerika) huquq tizimlarida yaqqol namoyon bo`lsa, patriarxal huquq tizimida zaif tarzda aks etadi. Qit'a huquq tizimi asosan Yevropa qit'asi mamlakatlarini (Buyuk Britaniyadan tashqari) qamrab olgan, shuning uchun ham u qit'a huquq tizimi nomini olgan. Bundan tashqari bu tizimga Lotin Amerikasining ko`p mamlakatlari, Koreya, Xitoy va boshqa rivojlanayotgan mamlakatlar kiradi. Umumiy huquq tizimi AQSH, Buyuk Britaniya, Kanada, Avstraliya, Hindiston, Yangi Zelandiyada qo`llanadi. Musulmon huquq tizimi Yaqin va O`rta Sharq mamlakatlari – Eron, Saudiya Arabistoni, Afg`oniston, Liviya, Malayziya, Iordaniya va shu kabi davlatlarda qo`llaniladi. Tropik Afrika mamlakatlarida, Arabiston yarim orolining sharqiy qismidagi ko`chmanchi qabilalarida, Janubiy Sharqiy Osiyoning milliy ozchiligini tashkil etuvchi xalqlarida patriarxal hayot tarzi sababli patriarxal huquq tizimi qo`llaniladi.

MDH mamlakatlari, shu jumladan, O`zbekiston Respublikasi fuqarolik huquqi tizimi qit'a huquq tizimiga mansub, deb hisoblash joiz.

Hozirgi zamonda barcha fuqarolik huquqi tizimlari o`rtasida o`zaro yaqinlashuv, bir-biridan andoza olish, implantatsiya jarayoni kechmoqda. Bu jarayon asosan, iqtisodiy, ilmiy-ijodiy, madaniy sohalardagi fuqarolik-huquqiy munosabatlarni tartibga soluvchi normalarda yaqqol namoyon bo`lmoqda. Fuqarolik-huquqiy munosabatlarning ayrim sohalari bo`yicha xalqaro Konvensiya, davlatlararo bitimlar, Butunjahon Savdo Tashkiloti, Yevropa iqtisodiy hamjamiyati, Butunjahon Intellektual mulk Tashkiloti, Xalqaro tadbirkorlik Palatasi va boshqa qator umumjahon, mintaqaviy va davlatlararo tuzilmalarning faoliyati bu sohada o`ziga xos turtki bermoqda, uni maqsadga muvofiq tarzda yo`naltirmoqda. Ayni vaqtda ayrim sohalarda (masalan, meros, ayrim turdagi bitimlar va shu kabi) bunday yaqinlashuv jarayoni kuzatilmayapti. Shu sababli ham turli fuqarolik huquq tizimlari o`rtasida tafovutlar yaqin kelajakda bartaraf etilishiga umid qilish qiyin.

Biz quyida qit'a, umumiy va musulmon fuqarolik huquq tizimlarini ko`rib chiqamiz.




Download 239 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish