Mavzu: Fuqarolik huquqida Fuqarolik huquqiy munosabatlar

Интернет ресурслари

1. 
   http://www.gov.uz
   
2. 
   http://www.lex.uz
   
3. 
   htpp://www.edu.uz
   
4. 
   http://www.norma.uz
   

Mavzuga oid asosiy atamalarning qisqacha izohi.

Delikt qobiliyati – fuqaroning o'z huquqqa xilof harakatlari bilan yetkazilgan zarari uchun fuqarolik-huquqiy javobgarlikni zimmasiga olish qobiliyati. bir qator delikt qobiliyatlariga «muomala layoqati» tushunchasining qismi sifatida qaraladi.

Jamoa shartnomasi – ijtimoiy-mehnat munosabatlarini tartibga soluvchi huquqiy hujjat bo'lib, tashkilot, filial, vakolatxona ishchisi hamda ish bilan ta'minlovich o'rtasida tuziladi. Jamoa shartnomalarini tuzish tartibi va shartlari O'zbekiston Respublikasi Mexnat Kodeksi qoidalari bilan belgilanadi.
Ijtimoiy munosabatlar – odamlar hayot faoliyatining turli sohalarida ishlatiladigan munosabatlar. Huquqiy meyo'rlangan ijtimoiy munosabatlar sifatida qabul qilinadi. Ijtimoiy munosabatlar murakkab ijtimoiy tarkibiy tuzilma sifatida kuyidagilardan iborat:
a) munosabat sub'yektlari (katnashchilar);
b) munosabat qatnashchilarining faoliyatida o'z aksini topgan ijtimoiy boyliklar uchun munosabat sub'yektlarining o'zaro ijtimoiy aloqasi:
с) munosabatlar predmeti (ob'yekti) yoki ijtimoiy boyliklar.
Muomala layoqati – shaxsning o'z xarakatlari bilan huquq va majburiyatlarni bajara olish qobiliyati. Muomala layoqati insonning ruhiy holati va yoshga bog'liq. Muomala layoqati voyaga yetgan vaqtdan to'la kuchga kiradi, bungacha esa (o'smir) qisman muomala layoqatiga ega bo'ladi.
Huquqiy layoqat – fukarolarning mavjud huquq va burchlarga ega bo'lish layoqatidir. Huquqiy layoqat barcha uchun keng ravishda e'tirof etiladi. Fuqaroning huquqiy layoqati u tug'ilgan paytdan e'tiboran vujudga keladi va vafot etishi bilan tugaydi. Huquqiy layoqat ba'zi hollarda fuqaro tug'ilmasdan ham vujudga kelish mumkin. Masalan, tug'ilmagan farzand nomiga qoldirilgan meros kabilarni ko'rsatish mumkin.
Huquqiy odamlar – tarixiy jihatdan takrorlanish natijasida odam tushga kirgan o'zaro munosabatlar, normalar huquq manbai sifatida davlat tomonidan, e'tirof etiladi va huquqiy odam hisoblanadi.
Huquqiy ong – davlat va huquq nazariyasi tomonidan o'rganiladigan huquqiy tushuncha. Jamiyat a'zolarining mavjud huquqiy munosabatlar va huquqqa bo'lgan dunyoqarashi. Bu albatta individual yoki guruhiy nuqtai nazardan ko'rib chiqilishi lozim. Individual huquqiy ong – yakka shaxsning mavjud huquqiy ongi. Guruhiy huquqiy ong – ma'lum bir guruhning dunyoqarashi.
Huquqiy munosabat – ijtimoiy munosabatlarning huquqiy normalar, huquq va majburiyatga ega sub'yektlar orqali amalga oshirilishi. shu bilan birga, ikki aniq shaxslar o'rtasidagi (jinoiy, yuridik shaxslar) qonun va huquq asosida kechadigan munosabatlar.