Mavzu: Foiz risklarining iqtisodiy mohiyati va uni yuzaga kelish sabablari

Pozitsion risk - bu faqat bitta pozitsiya bilan (aniq bir vaqtning foiz stavkasi bilan) bo'g'liq riskdir. Misol uchun, bank suzib yuruvchi stavkada kredit berdi. Bu unga foyda olib keladimi yo'qmi noaniq. Balansda bunday riksni oldini olish uchun nima qilsak bo'ladi? Avvalambor omonatlar bo'yicha foizlarni o'zgartirish lozim va bank aktiv va passivlar bo'yicha foizlarni tenglashtirish kerak.

Strukturaviy risk - bu bankning butun balansi bo'yicha risk bo'lib, pul bozoridagi foiz stavkasining tebranishi natijasida yuzaga keladi.

Shu bois foiz stavkasi ham foydaga (foiz ko'rinishidagi) ham butun balansga ta'sir qiladi.

Pozitsion
Strukturaviy
Foiz riski

Foiz stavkasi xarakteridan kelib chiqib quyidagi turlarga bo'linadi:

Foiz stavkasi xarakteridan kelib chiqib quyidagi turlarga bo'linadi:

• qat'iy foiz riski;
• - o'zgaruvchi foiz riski;
• - hisobdan chiqarish riski (qimmatli qog'ozlar kursi o'zgarishi bilan bog'liq).

Qat'iy foiz riski agarda, kreditga qat'iy (fiksirlangan) foiz stavkasi qo'llab, depozitga va boshqa jalb qilingan resurslarga o'zgaruvchan foiz stavkasi qo'llanilganda yuzaga keladi. Bunday holatda kredit foiz stavkasi jalb qilingan resurslarning bozor bahosini hisobga olmaydi

Foiz riski yuzaga kelish sabablari bo'lib quyidagilarni sanab o'tishimiz mumkin:

Foiz riski yuzaga kelish sabablari bo'lib quyidagilarni sanab o'tishimiz mumkin:

• foiz stavkasi shakllarini noto'g'ri tanlash ( doimiy, fiksirlangan, suzib yuruvchi, pasayuvchi va boshq.) ;
• kredit shartnomasida foiz stavkasini o'zgarishini hisobga olmaslik;
• markaziy bankning foiz siyosati o'zgarishi;
• kreditdan foydalanishning to'liq muddatiga yagona foiz stavkasini qo'llash;
• bankda oqilona foiz siyosati strategiyasining yo'qligi;
• kredit qiymatini noto‟g'ri hisoblanishi ya'ni foiz stavkasini noto'g'ri qo'yish;
• foiz stavkasini kelajakdagi o'zgarishini noto'g‟ri prognozlash.