Mavzu: Fazoda mo'ljal olishga o'rgatishda rivojlantiruvchi o'yinlar

Elementar matematik tasavvurlarni rivojlantirish mashg’ulotlarida bu vazifalar. “Qo’g’irchoqni cho’miltirish”, “Qo’g’irchoqni uzlashga yotqizish”, “Qo’g’irchoqni kiyintirish” kabi didaktik o’yinlarda aniqlashtiriladi. Masalan, tarbiyachi kichkintoylarga qo’g’irchoqning boshini, yuzini (oyoqlarini) yuvishni, so’ngra esa, uning (bolaning) o’zi yuzi, boshi va boshqa a’zolari qaerda ekanligini ko’rsatishni so’raydi. Bolalarga fazoviy yo’nalishlarni o’z gavdasining aniq qismlariga mos qo’yishni o’rgatish kerak, yuqoriga – bosh tomonga, pastda – oyoqlar, oldinda yuz, chapda – chap qo’l, o’ngda – o’ng qo’l.

Mashg’ulotlarda kichkintoylarni pastda – yuqorida, oldinda – orqada, chapda – o’ngda kabi juft qarama – qarshi yo’nalishlarni farqlashga o’rgatish kerak. Bu malakalarga tayanib, tarbiyachi bolalarni “o’zidan”ga nisbatan oldinga- orqaga, o’ngga –chapga kabi fazoviy yo’nalishlarni ko’rsatish va aytishga o’rgaish kerak.

To’rt yoshga qadam qo’ygan bolalarning ish mazmunida yana bitta vazifani,ya’ni buyumlar orasidagi fazoviy munosabatlarning ba’zi variantlarini (“ustida”, “ostida”, “orqasida”, “ichida”, “oldida”, “orqasida”, “yuqorisida”, “pastida”) bilib olish vazifasini ta’kidlash kerak. Bu vazifa o’yinlar (“O’yinchoqlar berkinmachoq o’ynaydi”, “Quyoncha qaerga yashirindi?”, “O’yinchoqni qaerdan topdingiz?” shaklida qiziqarli hal qilinadi.
Dastur vazifasini bajarish kontekstida lug’at ustida ishlash ham olib boriladi. Maktabgacha yoshdagi kichik bolani dasturda nazarda tutilgan fazoviy belgilashlarni to’g’ri tushunishining o’zi, u (hatto ba’zida) yo’naltiruvchi savollar yordamida bu munosabatlardan mustaqil foydalana oladigan bo’lishining o’zi mutlaqo kifoya.
Adabiyotlar.
1.S.Salimar A.A. Formirovanie elementarno`x matematicheskix predstavleniy u doshkolnikov. M., 1988 y.
2.Bikbaeva N.U., Ibroximova 3.I. qosimova X.I. Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tasavvurlarni shakllantirish. T.1995 y.
3. Metlina L.S. Bolalar bog`chasida matematika. T. — 1981 y.
4. Bolalar bog`chasining ta'lim tarbiya dasturi.
http://fayllar.org