Mavzu: Fazoda Dekart koordinatasini kiritish. Reja

Tayanch iboralar

• Perpendikulyar, to’g’ri chiziq, tekislik, koordinata, koordinata o’qlari, koordinata tekisliklari, yarim o’qlar, ikki nuqta orasidagi masofa, kesma, kesmaning o’rtasining koordinatalari, parallelogramm, to’rtburchak, Pifogor teoremasi.

Nazorat savollar

• 1. Fazoda nuqtaning koordinatalarini qanday aniqlanishini tushuntiring.
• 2.Ikki nuqta orasidagi masofani ularning koordinatalari orqali ifodalang.
• 3. Kesma o’rtasining koordinatalarini kesma oxirlarining koordinatalari orqali ifodalovchi formulalarni yozing.

Masalalar

• 1. x va y ning koordinatalari nolga teng bolgan fazo nuqtalari qayerda yotadi?
• 2. A(1;2;3) nuqta berilgan. Bu nuqtadan koordinata o’qlariga va koordinata tekisliklariga tushirilgan perpendikulyarlar asoslarini toping.
• 3. (1;2;-3) nuqtadan: 1) koordinata tekisliklarigacha; 2) koordinata o’qlarigacha; 3) koordinatalar boshigacha bo’lgan masofalarni toping.
• 4. (0; 0; 1), (0; 1; 0), (1; 0; 0) nuqtаlаrning hаr biridа bir хil mаsоfаdа yotuvshi vа yz tеkislikdаn 2 birlik mаsоfаdаgi nuqtаlаrni tоping.
• 5. x o'qidа А (1; 2; 3), B(-2; 1; 3) nuqtаlаrdаn tеng uzоq­lik­dаgi C (х; 0; 0) nuqtаni tоping.

• 6. А (1; 2; 3) nuqtаdаn vа kооrdinаtаlаr bоshidаn tеng uzоqlаshgаn fаzо nuqtаlаrining gеоmеtrik o'rni tеnglа­mа­sini tuzing.
• 7. Ushbu (1;2;3), (0;-1;2), (1;0;-3) nuqtalar berilgan. Bu nuqtalarga koordinatalar boshiga nisbatan simmetrik nuqtalarni toping.
• 8. Uchlari A( 4;5;1), B(2;3;0) va C(2;1;-1) nuqtalarda joylashgan uchburchakning BD medianasi uzunligini toping.
• 9. Uchlari A(0;2;-3), B(-1;1;1), C( 2;-2;-1), D(3;-1;-5) nuqtalarda bo’lgan ABCD to’rtburchakning parallelogramm ekanini isbotlang.
• 10. Uchlari A(6;7;8), B(8;2;6) C(4;3;2), D(2’8;4) nuqtalardagi ABCD to’rtburchakning pomb ekanini isbotlang.

Foydalanilgan adabiyotlar

• 1. H.M.Sayfullayeva. Geometriya. Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o’quv qo’llanma. T.,”O’qituvchi”, 2003.
• 2. I.Israilov, Z.A.Pashayev. Geometriyadan Masalalar to’plami. Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o’quv qo’llanma. T., “O’qituvchi”, 2004.
• 3. a.V.Pogorelov. Geometriya.Umumta’lim maktablarining 11- sinfi uchun darslik. T.,”O’qituvchi”, 2004.
• 4. a.V.Pogorelov. Geometriya.Umumta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik. T.,”O’qituvchi”, 2003.
• 5. А.У.Умирбеков. Ш.Ш.Шаабзалов. Математикани такрорланг. Т., 1989.