Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

UPANISHAD
- so‘zi to‘g‘ridan-to‘g‘ri «davra», «davra olmoq» (ustoz
atrofida) demakdir. Lekin uning ikkinchi botiniy ma’nosi - «sirli bilim», «yashirin
bilim». Upanishadlar vedalarga borib taqaladigan, ularning sirlarini tushuntiradigan
diniy-falsafiy tabiatga ega ta’limotdir. Aynan milodgacha bo‘lgan VII asrlarda
vujudga kela boshlagan ana shu upanishadlarda qadimgi hindlarning estetik tasavvur
va qarashlari shakllangan. Upanishadlardagi nafosatli tasavvurlar ham axloqiy
qarashlar bilan mustahkam bog‘liq.
SHIS-ZIN
(«Qo‘shiqlar kitobi») - U qadimgi Xitoy xalqi tarixini ko‘pgina
tarixiy, etnografik va boshqa yodgorliklarga nisbatan to‘laroq, chuqurroq aks ettiradi,
desak yanglishmaymiz. «SHiszin» 305 she’riy asarni o‘z ichiga oladi. Ular to‘rt
qismga bo‘lingan: «Gofun» («Saltanatlar odatlari»), «Syao ya» («Kichik qasidalar»),
«Da ya» («Ulkan qasidalar») va «Sun» («Alqovlar»), «SHiszin»dagi she’riy asarlar
asosan xalq og‘zaki ijodining yozib olingan variantlaridir, to‘g‘rirog‘i musiqaga
solingan she’rlardir. Agar qadimda musiqa va raqs bir-biridan ajralib chiqmaganini
nazarda tuSak, bu yodgorlikda ham so‘z san’ati, ham musiqa san’ati, ham raqs san’ati
ruhini, unsurlarini ko‘rish mumkin.
DAOCHILIK
- ushbu
 
yo‘nalishining muhim belgisi,
 
bu-fazo (kosmos) va
tabiatning azaliy va abadiy go‘zalligi; jamiyat va inson go‘zalligi darajasi esa ana shu
borliq go‘zalligiga qanchalik o‘xshash, yaqin ekanligi bilan belgilanadi.
ANTROPOLOGIK YONDOSHUV -
ungacha falsafaga faqat kosmologik
yondoshuv hukmron edi. Suqrot diqqatni kosmos-fazoga emas, balki insonga qaratdi,
insonni amaliy xatti-harakati, axloqiyligi nuqtai nazaridan o‘rganishga kirishdi.
Suqrot axloqshunoslik va estetikaning, axloq va go‘zallikning uzviy aloqasini
ta’kidlab ko‘rsatadi. Uning ideali-ma’nan va jisman go‘zal inson. U insonni
san’atning asosiy obekti sifatida olib qaraydi, san’atning estetik va axloqiy
me’zonlari masalasini o‘rtaga tashlaydi hamda shular orqali ijodiy jarayonni ochib
berishga o‘rinadi