Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

3-савол.
1. Дунёқарашлик функцияси. Фалсафий билимларнинг асосий хусусияти бўлиб, инсонни борлиқ, материя, табиат, жамият, инсон, инсон онги ва тафаккури, инсонни дунёнинг билиш ҳақидаги энг умумий қарашлари билими билан қуроллантиради.
2. Методологик функцияси. Фалсафа бошқа фанлардан фарқли ўлароқ табиат, жамият ва инсон тафаккурининг энг умумий қонунлари ҳақидаги фандир. Фалсафа методология сифатида тиббиёт илми тараққиётининг конкрет тарихий шароитлари билан қонуниятли алоқасини тушунишга, илмий кашфиётлар ва уларнинг тадбиқ этилишини ижтимоий қийматини ва умумий истиқболини чуқурроқ а нглашга ёрдам беради
3. Гносеологик функцияси. Фалсафа дунёни билиш асосида уни ўзгаришида инсонни фаол фаолият кўрсатишга ундайди. Фалсафа амалий ва назарий масалаларни ҳал қилишда катта роль ўйнайди. Буларнинг барчасида фалсафанинг гносеологик функциясида намоён бҳлади.
4. Ижтимоий функцияси. Фалсафа инсоннинг ижтимоий табиатини ва моҳиятини очиб бериш билан бирга, у инсоннинг табиатга муносабатини, жамиятнинг табиат билан узвий боғлиқлигини кўрсатиб беради, шунингдек инсоннинг табиатга ғамхўрлик билан муносабатда бҳлишини ўргатади.
5. Тарбиявий функцияси. Бу функцияси кишининг ақлий жиҳатдан камол топишида, назарий тафаккурнинг қарор топишида, жамиятнинг етук кишиси бўлиб етишишида юксак ғоявий мустаҳкам эътиқод рухида тарбиялашда, илмий дунёқарашни қарор топтиришда муҳим роль ўйнайди. Умуман фалсафани ўрганиш ва чуқур эгаллаш ҳар бир бўлғуси мутахассиснинг тафаккур доирасини ва фаол ҳаётий позициясини тарбиялайди.
Фалсафа тафаккур ривожининг буюк ютуғи ва инсоният маънавий юксалишининг муҳим омилидир. У кишиларнинг оламни билиши, жамиятнинг юксалиши, одамларнинг маҳоратини намоён қилиши, инсон қадриятларининг юксакликка кўтарилиши билан боғлиқ.
Фалсафа борлиқни умумлаштириш, ижтимоий ва табиий билимларни синтезлаш, ҳақиқатга эришиш, инсон моҳияти, қадр-қиммати, унинг амалий фаолияти каби масалалар билан шуғулланар эан, унинг асосий соҳалари сифатида қуйидагилардан кўрсатиш мумкин.
1. Онтология (юнонча онтос-моҳият, логос-тадқиқот, борлиқ унинг моҳияти, шакллари, асосий тамойиллари ва энг умумий категориялари ҳақидаги таълимот.
2. Гносеология – (гнозис-билиш, логос – таълимот) билиш ҳақидаги, инсон тафаккури фаолияти қонунларини ўрганади. Фалсафий билиш моҳиятини, унинг бошқа назарий билимлардан фарқини, универсал тавсифини, билимнинг асосий босқичлари ва ҳақиқатга эришиш йўлларини кўрсатиб беради.
3. Праксиология- (праксис-фаолият, логос-таълимот) инсон амалий фаолияти ҳақидаги таълимот. Инсоннинг маълум мақсадга қаратилган фаолиятининг йўналиши ва турларини, маҳсулдорлик томонига йўналтириш йўлларини ўргатадиган фалсафанинг соҳаси.
4. Аксиология – (аксиос-қадрият, логос-таълимот) қадриятлар инсон фаолияти, унинг йўналиши, умумий аҳамияти. Унинг сабаблари, инсон моҳияти тўғрисидаги таълимотдир.
5. Методология-тафаккур усуллари ва методлари ҳақидаги таълимот.
Фалсафа инсон билимларининг оддий йиғиндиси эмас, балки уларни ақлий уумлаштириш асосида шаклланган хулосалар тизимидир. Инсон фалсафий тафаккур орқали ўз моҳиятини, борлиқдаги ўрнини англайди, авлодлар қолдирган мерос, ўзининг, ўз даврининг амалий, илмий ютуқларини фалсафий умумлаштириб оламни бир–бири билан боғланган, тараққиётда бўлган жараён сифатида англайди, истиқбол режаларини белгилайди. Фалсафа тафаккур маданияти, инсоният ижтимоий, иқтисодий, сиёсий, маънавий тараққиёти тарихининг умумлашган ифодасидир.
Фалсафа инсоннинг ўзини ва дунёни билиш, уни назарий ўзлаштириш ўзгартиришнинг кучли қуролидир. Шуни ҳам таъкидлаб ўтиш керакки, фалсафанинг тамойиллари қонун ва қоидалари абадий, ўзгармас, қотиб қолган ғоялар эмас, балки жамият тараққий этиши билан ижтимоий амалиётнинг янги-янги ютуқларига, кишиларнинг тарихий тажрибасига суянган ҳолда ўзгариб, ривожланиб ва бойиб боради.