Mavzu: Erkin iqtisodiy zonalar faoliyatini rivojlantirish masalalari Reja Kirish

Mavzu: Erkin iqtisodiy zonalar faoliyatini rivojlantirish masalalari

Reja

Kirish………………………………………………………………………………2
1. Erkin iqtisodiy zonalarning mazmun-mohiyati va ahamiyati……………………4
2. Erkin iqtisodiy zonalarni tashkil etishning iqtisodiy asoslari tahlili…………...11
3. Erkin iqtisodiy zonalarni tashkil etish orqali xorijiy investitsiyalarni jalb etishning xorij tajribasi……………………………………………………………16
4. O‘zbekistonda erkin iqtisodiy zonalarning tashkil etilishi va rivojlantirish masalalari………………………………………………………………………….22
Xulosa…………………………………………………………………………….28
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati…………………………………………….30




Kirish
Mavzuning dolzarbligi. Xalqaro tajriba tahlillari shuni ko‘rsatmoqdaki, mamlakat va hududning barqaror iqtisodiy o‘sish va bunga mahalliy va xorijiy investorlarni keng jalb qilishga investitsion faollikni oshirish orqali erishish mumkin. Mazkur jarayonda erkin iqtisodiy hududlar investitsion faollikni rag‘batlantirishning eng samarali shakllaridan biri hisoblanadi. Alohida soliq va bojxona rejimi (imtiyozlar) mavjudligi, arzon ishchi kuchi, xom-ashyoni olib kirish va chiqish tartibi hamda mahsulot ishlab chiqarishning soddalashgani mahalliy va xorijiy investorlarni jalb qiladi. Bugungi kunda xorijiy investitsiyalarni jalb qilish maqsadida erkin iqtisodiy hududlarni tashkil etishga katta e’tibor qaratilmoqda. “Ayni vaqtda dunyoda 5400 dan ortiq erkin iqtisodiy hududlar mavjud bo‘lib, erkin iqtisodiy hududlarda dunyo yalpi mahsulotining deyarli 500 mlrd. AQSH dollardan ortiq qismi yaratilib, ularda qariyb 70 millionga yaqin kishi faoliyat olib bormoqda”¹.
Ta’kidlash lozimki, “Mamlakatimizda erkin iqtisodiy zonalar faoliyatini tartibga soluvchi qonunchilik bazasi shakllantirildi, ma’muriy funksiyalarni nomarkazlashtirish hamda erkin iqtisodiy zonalar va kichik sanoat zonalarining ma’muriy kengashlari vakolatlarini kengaytirish orqali ularning faoliyatini boshqarish mexanizmi soddalashtirildi”².
Mamlakatimizda import o‘rnini bosuvchi raqobatbardosh va eksportga yo‘naltirilgan zamonaviy sanoat mahsulotlari ishlab chiqarishni yanada jadallashtirish, shuningdek, to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni iqtisodiyotga jalb etish maqsadida 22 ta erkin iqtisodiy zonalar faoliyat yuritmoqda. “Navoiy”, “Angren”, “Jizzax”, “Urgut”, “G‘ijduvon”, “Qo‘qon” va “Hazorasp” erkin iqtisodiy zonalarida umumiy qiymati 1049,2 mln. AQSH dollarga teng 166 ta loyiha amalga oshirilgan, 11 mingdan ortiq ish o‘rni yaratilgan³. Ammo mamlakatimizda tashkil etilgan erkin iqtisodiy zonalarning o‘n yillik rivojlanish tarixi natijalari O‘zbekistonda erkin iqtisodiy zonalarning so‘nggi yillardagi islohotlarda mamlakat sanoatining rivojlanishida “lokomotiv” bo‘la olmaganligini ko‘rsatmoqda. Erkin iqtisodiy zonalar ning ijtimoiy, iqtisodiy va ilmiy – texnik xususiyatlarini inobatga olganda erkin iqtisodiy zonalarning o‘rta va uzoq muddatli rivojlanish strategiyalari mavjud emasligi, bugungi kunda mazkur masalalarni hal etilishi alohida dolzarblik kasb etmoqda.