Mavzu: Eritmalarning kristallanishi. Isitish, suyuqliklarni sovitish va bug'ni kondensasiyalanishi

Kristallizatorlarning tuzilishi
Sanoatda kristallanish jarayonini amalga oshirish uchun turli qurilmalar ishlatiladi. Ishlash prinsipiga kochra kristalizatorlar bir necha turga bochlinadi:

1. 
   erituvchining bir qismini bug`latish yo’li bilan ishlaydigan kristallizatorlar;
   
2. 
   eritmani sovitish bilan ishlaydigan kristalizatorlar;
   
3. 
   sovituvchi qurilmasi bochlmagan vakuum-kristalizatorlar;
   
4. 
   mavhum qaynash qatlamli kristalizatorlar.
   

33.1-rasm. Barabanli kristalizator:
1 — bandajlar; 2 — tojli shesternya; 3 — qobiq; 4 — g`ilof; 5 — tayanch g`ildiraklari.


Barabanli kristalizator. 33.1-rasmda suv bilan sovitiladigan barabanli kristalizatorning sxemasi berilgan. Bunday kristallizatorlar sanoatda eng kochp tarqalgan bochlib, g`ilof 4 bilan tachminlangan silindrsimon qobiq 3 dan iborat. Baraban bandajlar 1, tayanch g`ildirakchalari 5 va tojli shesternya 2 yordamida aylanma harakatga keladi. G`ilofga sovitish uchun suv yoki havo beriladi. Eritma va sovituvchi suv qarama-qarshi yochnalishda harakat qiladi. Barabanli kristalizatorning diametri 1,5 m va uzunligi 15 m gacha bochlganda uning qiyaligi 1:100 yoki 1:200, aylanish soni esa 10-20 ayl/min bochladi. Bunday qurilma yordamida mayda kristalli chochkma olish mumkin. Kamchiligi — barabanning ichki yuzasiga kristallar yopishib qoladi.
Vakuum-kristalizator. Eritmani qisman bug`latish uchun u bug`latish kamerasiga yuboriladi. Bug`latkichda vakuum-nasos va kondensator yordamida vakuum (bochshliq) hosil qilinadi (33.2-rasm). Bug`latkichda eritma barometrik quvur orqali yig`gichga ochtadi. Hosil bochlgan suv bug`lari vakuum-nasos orqali tortib olinadi. Chochkma tushgan kristallar yig`gichning pastki qismidan tushiriladi. Kristallardan ajralgan eritma yig`gichning yuqorigi qismidan uzatiladi. Vakuum- kristallizatorlarda mayda ochlchamli kristallar olinadi. Bunday qurilmalar uzluksiz ravishda ishlaydi.

33.2-rasm. Vakuum-kristalizator:
1 — bug`latkich; 2 — barometrik quvur; 3 — yig`gich; 4 — nasos;
5 — eritma beruvchi quvur; 6 — sirkulyatsiya quvuri; 7 — kristallardan ajralgan eritma chiqadigan patrubka.

33.3-rasm. Mavhum qaynash qatlamli
kristalizator:
1 — qurilmaning qobig`i;
2—sirkulyatsion nasos;
3 — uzatuvchi qu­vur;
4 — eritma beriladigan patrubka;
5— kristal mahsuloti chiqadigan patrubka;
6 — bug`latkich;
7 — ikkilamchi bug`lar chiqadigan patrubka;
8 — isituvchi bug` patrubkasi;
9 -kondensat chiqadigan patrubka.