Mavzu: Eritmadagi temir(II)ni bixromatometrik aniqlash reja

2C₆H₅ -NH –C₆H₅ C₆H₅-N H –C₆H₄ – C₆H₄ –NH – C₆H₅ + 2H⁺ + 2e <->C₆H₅-N=C₆H₄=C₆H₄=N-C₆H₅+2H⁺+2e.
4.2-jadval

2.3 TEMIR BIRIKMALARI
Temirning ikki xil: temir (II) va temir (III) birikmalari eng ko‘p uchraydi. Ozroq miqdorda temir (VI) birikmalari — ferratlar ham ma’lum, masalan, kaliy ferrat K2F e04 va bariy ferrat BaFe04.
Temir (II) oksid FeO — oson oksidlanadigan qora kukun. Temir (III) oksidni 500°C da uglerod (II) oksid bilan qaytarish orqali olinadi:
Fe20 3+C0=2Fe0+C02
FeO asosli oksid xossalarini namoyon qiladi: kislotalardan oson erib, temir (II) tuzlarini hosil qiladi.
Temir (III) oksid Fe20 3 — temirning eng barqaror tabiiy kislorodli birikmasi. Kislotalarda erib temir (III) tuzlarini hosil qiladi.
Temir (I, III) oksid Fe20 3 — tabiatda magnetit minerali holida uchraydi. U tokni yaxshi o ‘tkazadi, shu sababli elektrodlar tayyorlash uchun foydalaniladi.
Oksidlarga temir gidroksidlari muvofiq keladi.
Temir (II) gidroksid Fe(OH)2 havosiz joyda temir (II) tuzlariga ishqorlar ta’sir ettirilganda hosil bo‘ladi:
Fe2++20H-=Fe(0H)2
Oq rangli cho‘kma tushadi. Havo ishtirokida uning rangi yashilroq, so‘ngra qo‘ng‘ir tusga kiradi. Temir (II) kationlari Fe2+ havo kislorodi yoki boshqa oksidlovchilar ta’sirida oson oksidlanib, temir (III) Fe3+ ga aylanadi. Shuning uchun temir (II) birikmalarining eritmalarida doimo temir (III) kationlari bo‘ladi. Xuddi shu sababli oq tusli temir (II) gidroksid Fe(OH)2 havod^cKstlab yashilroq, so‘ngra qo‘ng‘ir tusga kirib, temir (III) gidroksid Fe(OH)3 ga aylanadi:
4Fe(0H)2+ 02+2H20=4Fe(0H)3
Fe(OH)2 asos xossalarini namoyon qiladi, mineral kislotalarda yaxshi erib, tuzlar hosil qiladi.
Temir (III) gidroksid Fe(OH)3 temir (III) tuzlariga ishqorlar ta’sir ettirilganda qizil-qo‘ng‘ir cho‘kma holida hosil bo‘ladi:
Fe3++30H-=Fe(0H)3
Fe(OH)3 — temir (II) gidroksidga qaraganda kuchsizroq asos. Bunga sabab shuki, Fe2+ da ionning zaryadi Fe3+ dagiga qaraganda kichik, radiusi esa katta, demak, Fe2+ gidroksid-ionlarni bo'shroq tutib luradi, ya’ni Fe(OH)2 ancha oson dissotsilanadi. Shuning uchun lemir (II) tuzlari juda oz darajada; temir (III) tuzlari esa — juda kuchli gidrolizlanadi
Fe2+ + H20 Fe(OH)+ + H+ Fe3+ + H20 <=> Fe(OH)2+ + H+
Temir (III) gidroksidda salgina amfoterlik xossasi bor-u suyultirilgan kislotalarda va ishqorlarning konsentrlangan eritmalarida eriydi:
Fe(0H)3+3H+=Fe3++3H20 Fe(0H)3+30H-=[Fe(0H)6]3
Temir tuzlaridan quyidagilar eng ko‘p ishlatiladi: 1) temir (II) sulfatning geptagidrati (temir kuporosi) FeS04-7H20 o‘simliklarning zararkunandalariga qarshi kurashda, moy-bo‘yoqlar tayyorlashda va b. maqsadlarda ishlatiladi; 2) temir (III) xlorid FeCl3 suvni tozalashda koagulyant sifatida, shuningdek gazlamalarni bo‘yashda bo‘yoqni o ‘chmaydigan qilish uchun ishlatiladi; 3) temir (III) sulfatning nonagidrati Fe2(S04)3- 9H20 koagulyant sifatida, shuningdek, metallarni dorilashda ishlatiladi; 4) temir (III) nitratning nonagidrati F e(N 03)3 • 9H20 ip-gazlamalarni bo‘yashda bo‘yoqni o‘chmaydigan qilish uchun va ipakni og'irlashtiruvchi sifatida ishlatiladi.