ОИТС ятроген сифатида Биомедикал ахлоқ нуқтаи назаридан, шифокор ёки ҳамшира учун ОИВ билан касалланган барча беморлар бир хил мақомга эга, бу тиббий ёрдам кўрсатишда камситишга йўл қўймайди. ОИТСга чалинган турли хил беморларнинг одатий қарашларига келсак, кўпчилик одамларнинг фикрига кўра, этиологик омил ахлоқий айблов омилига айланади, натижада жинсий алоқада ёки гиёҳванд моддаларни истеомол қилиш орқали юқтирган беморлар деярли ҳар доим ўзларини айбдор ҳис қилишади, ижтимоий остракизм туфайли оғирлашган ва аксинча, оналар ёки парентерал тиббий аралашувлар пайтида ҳар доим жамоат фикри бегуноҳ қурбонлар сифатида қабул қилинади.
Соғлиқни сақлаш шароитида ОИВ инфекциясининг юқиши бемордан беморга, бемордан тиббиёт ходимига ва соғлиқни сақлаш хизматидан беморга юқиши мумкин. Биологик суюқликлардан вируснинг концентрацияси даражаси бўйича қон биринчи ўринда туради.
Қон қуйиш орқали оммавий ОИВ инфекциясининг энг машҳур ҳодисаси 1980-йилларнинг ўрталарида Францияда содир бўлган. Донорлик қилинган қоннинг чорак қисми бу эрда қамоқхоналарда тўпланган. Мутахассисларнинг таъкидлашича, бундай катта ятрогенизмнинг биринчи сабаби бу эрда асбоб-ускуналар, қонни йиғиш ва сақлаш учун шароитлар ҳамда шифокорларнинг малакаси (қони) оддий клиникаларга қараганда анча паст бўлган. Бундан ҳам муҳим сабаб шундаки, 1985 йил ёзида Франция ҳукумати донор қонини мажбурий ОИВ тестини камида 3 ойга секинлаштирди. ОИВ билан касалланган қон можароси авж олиши халқаро миқёсга айланди. Суд қарори билан Миллий қон қуйиш марказининг директори Гаретт 4 йилга озодликдан маҳрум этилди. Жамият, биринчи навбатда, гемофилия билан касалланганлар ассоциацияси, "қон иши" га алоқадор бўлган барча юқори лавозимли давлат амалдорлари суд мажлисида бўлишларини талаб қилишди.
Россиянинг жанубида 268 кишида нозокомиал ОИВ инфекциясининг тарқалиши дунёда кенг резонансга сабаб бўлди. 1988 йил охирида Элистадан фақат иккита серо-позитив ҳолат аниқланди. Нозокомиал инфекция эҳтимоли ҳақидаги гипотеза бир неча ой олдин ОИВ билан касалланган аёлда кичкина бола вафот этганлиги аниқланганда пайдо бўлди. У билан бирга, у касалхонанинг ўша бўлимида даволанди, у эрда эпидемиологик текширув пайтида ота-онаси соғлом бўлган юқтирилган бола бор. Худди шу бўлимда яна 18 болани текширишда яна 3 нафар ОИВ инфекцияси аниқланган. Покровский бошчилигидаги Москва эпидемиологлари томонидан олиб борилган эпидемиологик текширув туфайли Россиянинг жанубидаги беморларда ОИВ инфекциясининг ятрогеник хусусияти исботланди: ёки турли хил беморларга битта шприцдан фойдаланиш ёки бир хил гепарин эритмаси билан томир ичига юбориш орқали.
Шундай қилиб, 1988-1989 йилларда. СССРда ОИВ инфекциясини юқтириш кўпинча тиббиёт шифохоналарида стерилизация қилинмаган асбоблар билан амалга ошириладиган парентерал аралашувлар пайтида амалга оширилди.
Маҳаллий мутахассисларнинг юқтирган онадан болага ёки юқтирган онадан болага эмизиш пайтида ОИВ юқтиришнинг тасдиқланган ҳолатлари тўғрисида хулосалари сенсация бўлди. Бу эса, бундай ҳолатларда эмизишни бекор қилиш мақсадга мувофиқлиги тўғрисида тавсияларга олиб келди.
ОИТВ-нинг иатроженик инфекциясининг барча фактлари кейинги хулосалар, шу жумладан ахлоқий ва керак бўлганда қонуний равишда мажбурий эпидемиологик текширув предмети бўлиши керак.
Қўшма Штатларда беморларга ОИВ инфекциясини юқтириш ҳоллари стоматологик ёрдам кўрсатиш пайтида муҳокама қилинган. Бир ҳолатда, унинг стоматологидан ятроген йўл билан юқтирган бемор 1 миллион доллар товон пули олган. Тиш шифокори ўз беморлари учун юқтириш манбаи нима эканлигини билиб, уларга 580 дан ортиқ хатларни ОИВга текширувдан ўтишни таклиф қилиб юборди; тестдан ўтганларнинг тўрттаси юқтирган ва учтаси юқтиришда ятроген эканлиги исботланган.
Мамлакатимизда 1995 йилда қабул қилинган "Инсон иммунитет танқислиги вируси келтириб чиқарадиган касалликнинг олдини олиш тўғрисида" Федерал қонунга мувофиқ, ОАТВ-ни ятрогеник йўл билан юқтириш қуйидаги жиноий жазоларни келтириб чиқаради: агар 1 киши шу тарзда юқтирилса, у ҳолда айбдор тиббиёт ходими 2 дан 7 гача бўлган муддатга озодликдан маҳрум қилинади. ёшда; агар бир нечта одам юқтирган бўлса, унда 5 йилдан 12 йилгача.
"Ятрогения" тушунчаси асл маонода "психотерапевтик никоҳ" га рухсат берган шифокорнинг сўзи билан беморга этказилган руҳий жароҳатни англатарди. Бир қатор иатрогениялар қаторига ОИВ-тестининг ижобий натижалари нотўғри одамларга хабар қилинган ҳолатлар киради, чунки тиббиёт ходимлари синов найчаларида кўрсатилган номларни қон намуналари билан аралаштириб юборишган.
