Biomassadan energiya manbai sifatida foydalanishga qiziqish eng avvalo, biomassani har yili qaytadan paydo bo‘lishi; biogazda yig‘ilgan energiyani saqlanishi va uzoq muddat davomida hoxlagan holatda ishlatilishi mumkinligi; bu energiyani boshqa turdagi energiyaga o‘tkaza olish mumkinligi; ba’zi mintaqalarda esa issiqlikni bu manbai, tabiiy issiqlik manbalaridan arzonroq turishi; biogazni ekologik toza issiqlik manbai bo‘lganligi; undan foydalanganda atrof-muhitga oltingugurtni zaharli oksidlari paydo bo‘lmasligi; atmosferadagi karbonat angidrid balansi o‘zgarmasligi va boshqa qator sabablar bilan uzviy bog‘liqdir.
Quyosh energiyasi
Quyosh energiyasidan foydalanish bu quyoshdan kelayotgan yorug‘lik energiyasini boshqa turdagi energiyaga aylantirib foydalanishdir.
Bugungi kunga kelib quyosh batareyalaridan keng foydalanilmoqda. Kichik va o‘rta quyosh elektr stansiyalari soni yildan-yilga ko‘payib borishi tufayli ular tomonidan ishlab chiqarilayotgan energiya hajmi ham ortib bormoqda. Deyarli yil davomida quyosh porlab turadigan mamlakatimizda qayta tiklanadigan energiya manbalari katta imkoniyat va keng rivojlanish istiqboliga egadir.
Топшириқ 2.
Озиқ-овқат муаммоси муаммоларини таҳлил этиш.
№
Жаҳондаги озиқ-овқат муаммоси
Ўзбекистондаги озиқ-овқат муаммоси
Экин майдонларини оптималлаштириш ва қишлоқ хўжалиги экинларини кенгайтириш, кластер тизимларини жорий этиш, балиқчилик, асалчилик ва паррандачилик каби муҳим йўналишларни жадал ривожлантириш, замонавий иссиқхона хўжаликларини барпо этиш аҳолининг турмуш даражасини сезиларли даражада кўтаришга имкон берди.
2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясига мувофиқ, Қишлоқ хўжалиги ва сув хўжалиги вазирликлари, Фермер, деҳқон хўжаликлари кенгаши ва томорқа участкалари эгалари ҳамда уларнинг минтақавий бўлимлари ташкил этилди.
Ўзбекистонда 2005 йилдан 2016 йилган қадар қабул қилинган давлат дастурлари туфайли озиқ-овқат етишмовчилиги муаммосини икки баравар камайтиришга мувафақ бўлинган.
Дунё аҳолисининг фақатгина 22%га яқини иқтисодий жиҳатдан яхши таъминланган, қолган 78%ининг йиллик даромади кам бўлиб, турмуш даражаси яхши эмас. Бу, ўз навбатида, озиқ-овқат маҳсулотларини истеъмол қилишнинг нисбатан паст бўлишига олиб келмоқда. Дунёда озиқ-овқат муаммосини ижобий ҳал этишда Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг ўрни катта. Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти (ФАО) қишлоқ хўжалик, ўрмончилик, балиқчилик ва қишлоқ тараққиёти бўйича етакчи муассасаси ҳисобларига кўра, барча озиқ-овқат турлари бўича (камчилик) етишмовчилик 11%ни ташкил этади. Бу кўрсаткич мол ва қўй гўшти бўйича 24%, ўсимлик ёғи бўйича 26% ва балиқ бўйича 18%
2020-2030 йилларда Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалигини ривожлантириш с
тратегияси, қишлоқ хўжалигида ер ва сув ре
сурсларидан самарали фойдаланиш бўйича Концепция ва бошқа ташкилий-ҳуқуқий чоралар қабул қилинди.
Топшириқ 3.
Чучук сув муаммоларини таҳлил этиш.
Olimlarning taxmin qilishicha, 30 yil ichida ichishga yaroqli suv miqdori ikki baravar kamayadi. Sayyoradagi barcha zaxiralardan ¾ toza suv qattiq holatda - muzliklarda va faqat only - suv havzalarida mavjud. Dunyo bo'ylab ichimlik suvi ta'minoti chuchuk suvli ko'llarda mavjud. Chuchuk suv tanqisligi
Mutaxassislarning ta'kidlashicha, agar chuchuk suvga ega bo'lgan barcha suv omborlari sayyorada teng ravishda bo'linib ketgan bo'lsa, unda barcha odamlar uchun ichimlik suvi etarli bo'ladi. Biroq, bu suv omborlari notekis taqsimlangan va dunyoda ichimlik suvi tanqisligi kabi global muammo mavjud. Avstraliya va Osiyoda (Sharqiy, O'rta, Shimoliy), Meksikaning shimoli-sharqida, Chilida, Argentinada va deyarli butun Afrikada ichimlik suvi ta'minoti bilan bog'liq muammolar mavjud. Umuman olganda, dunyoning 80 mamlakatida suv tanqisligi sezilmoqda.
Toza suvning asosiy iste'molchisi qishloq xo'jaligi bo'lib, kommunal foydalanishda ozgina ulushga ega. Har yili toza suvga talab oshib boradi va uning miqdori kamayadi. Uning davom ettirishga vaqti yo'q. Suv tanqisligi natijasi:
ekinlar hosildorligining pasayishi;
odam kasalliklari bilan kasallanishning ko'payishi;
qurg'oqchil mintaqalarda yashovchi odamlarning suvsizlanishi;
ichimlik suvi etishmasligidan odamlar o'limining ko'payishi.
Chuchuk suv tanqisligi muammosini hal qilish
Ichimlik suvi tanqisligi muammosini hal qilishning birinchi usuli er yuzidagi hamma qila oladigan suvni tejashdir. Buning uchun uni iste'mol qilish hajmini kamaytirish, oqishlarning oldini olish, kranlarni o'z vaqtida burish, ifloslantirmaslik va suv resurslaridan oqilona foydalanish zarur. Ikkinchi yo'l - toza suv havzalarini shakllantirish. Mutaxassislar suvni tozalash va qayta ishlash texnologiyalarini takomillashtirishni tavsiya qiladilar, bu esa uni tejashga yordam beradi. Shuningdek, sho'r suvni toza suvga aylantirish mumkin, bu suv tanqisligi muammosini hal qilishning eng istiqbolli usuli hisoblanadi.
Bundan tashqari, qishloq xo'jaligida suv iste'mol qilish usullarini o'zgartirish kerak, masalan, tomchilatib sug'orishni qo'llang. Resurslar miqdorini ko'paytirish uchun gidrosferaning boshqa manbalaridan foydalanish kerak - muzliklardan foydalanish va chuqur quduqlarni yaratish. Agar biz doimo texnologiyalarni rivojlantirish ustida ishlasak, yaqin kelajakda toza suv tanqisligi muammosini hal qilish mumkin bo'ladi.
