Мавзу: Эмоционал кечинмаларнинг умумий аниклиги. Эмоционал кечинмалар классификацияси. Аффект, эхтирос ва кайфият

Hissiyotning determinizm (sababiy bog‘lanish) prinsipiga asos-langanligidan qat’i nazar shaxs o‘zining faoliyatida, xulqida, muo-malasida hissiyotini, emotsional holatlarini idora qilishga, ba’zi hollarda o‘zini tutib turishga, voqelikka yoki hodisalarga nisbatan oldingi bahosini o‘zgartirishga, ichki murakkab kechinmalarini ong-li ravishda boshqarishga intiladi. Shaxsda vujudga keluvchi sub’ek-tiv holatlar, his-tuyg‘ular o‘zining yuzaga kelishi, namoyon bo‘lishi, mohiyati jihatidan hamisha ob’ektiv voqelikning timsoli, inson miyasiga singdirilgan, qayta ishlangan ko‘rinishidir. Ob’ektiv bor-liq yuzaga keltiradigan sub’ektiv his-tuyg‘ular, kechinmalar moddiy tana a’zolaridagina aks etish bilan cheklanmasdan, balki muayyan o‘zgarishlar shaxsning faoliyatida, nutqida, mulohazasida, xulqida bevosita ifodalanadi.

• Hissiyotning determinizm (sababiy bog‘lanish) prinsipiga asos-langanligidan qat’i nazar shaxs o‘zining faoliyatida, xulqida, muo-malasida hissiyotini, emotsional holatlarini idora qilishga, ba’zi hollarda o‘zini tutib turishga, voqelikka yoki hodisalarga nisbatan oldingi bahosini o‘zgartirishga, ichki murakkab kechinmalarini ong-li ravishda boshqarishga intiladi. Shaxsda vujudga keluvchi sub’ek-tiv holatlar, his-tuyg‘ular o‘zining yuzaga kelishi, namoyon bo‘lishi, mohiyati jihatidan hamisha ob’ektiv voqelikning timsoli, inson miyasiga singdirilgan, qayta ishlangan ko‘rinishidir. Ob’ektiv bor-liq yuzaga keltiradigan sub’ektiv his-tuyg‘ular, kechinmalar moddiy tana a’zolaridagina aks etish bilan cheklanmasdan, balki muayyan o‘zgarishlar shaxsning faoliyatida, nutqida, mulohazasida, xulqida bevosita ifodalanadi.
• Shaxs hissiyot ob’ektiga nisbatan qanday shaxsiy munosabatda bo‘lishi favquloddagi holatda «Men»lik ifodalanishi his-tuyg‘ularning sifati deyiladi. Masalan, shaxsning muhabbati, rahm-shafqa-ti, hayajonlanishi, qahr-g‘azabi, bezovtalanishi, ruhan ezilish kabi sifatlarning muayyan tasnifi (klassifikatsiyasi) mavjuddir. Si-fatlar ikki xil yo‘sinda vujudga kelishi mumkin, jumladan, shaxs-ningo‘z ehtiyojini qondirishga va unga qarshilik (to‘sqinlik) qilishga aloqador narsa va hodisalarga nisbatan munosabatlari son-sanoq-siz bo‘lishi mumkin