Mavzu: Element atomlarining spektrlari. Mozli qonuni Atom spektrlari

₅₄Xe(54p,82n); ₅₅Rb¹³⁷ (55p,82 n);₅₆Xe¹³⁸(57p,82n).

Atomlar spektri

                  Atomning yadroviy tuzilishi modda tuzilishini bilishda muhim qadam hisoblanadi. Rezerford nazariyasi ikki qarama-qarshilikka ega:

-         bu nazariya atomning barqarorligini tushuntura  olmadi.Musbat zaryadlangan yadro atrofida aylanayotgan elektron elektromagnit to’lqinlari tarqata borib  o’z energiyasini yo’qota borishi buning natijasida elektron borgan sari yadroga yaqinlasha boradi. U hamma energiyani yo’qotgandan so’ng yadroga qulashi kerak.Ammo atomlar cheksiz uzoq vaqt barqaror va buzilmasdan tura oladi.

-         atomni Rezerford bo’yicha tuzilishi atom spektrlari to’g’risida noto’g’ri xulosalar chiqarishga olib keladi.Yadro atrofida aylanayotgan elektron yadroga yaqinlashib o’zining harakat tezligini doim o’zgartirib borishi kerak.Elektron tarqatayotgan nurning to’lqin chastotasi uning aylanish chastotasiga bog’liq va uzluksiz o’zgarib borishi kerak.Demak, atomlar tomonidan tarqatilayotgan nur uzluksiz spektrga ega bo’ladi.

Shunday qilib, Rezerford nazariyasi atomlarning

 barqarorligi  va atomlar spektrini uzlukli tabiatini   tushuntirib bera olmadi.

       Ma’lumki qattiq modda  yoki suyuqlik tomonidan tarqatilgan  nur uzliksiz tabiatga ega.Cho’g’lantirilgan gazlar va bug’larning spektri aniq to’lqin uzunligiga ega bo’ladi,bular qora chiziq bilan bir-biridan ajralgan bo,ladi.Masalan kaliyning atom spektrida uchta chiziq bor.2 qizil va 1 binafsha.Bunday spektrlar chiziqli spektrlar deyiladi va ular har bir element uchun xarakterli bo’ladi. 

Nurning kvant nazariyasi

      Nemis fizigi Maks Plank 1920 y.da qizdirilgan moddaning nur chiqarish xossasini, moddalar tomonidan nur chiqarilishi va yutilishi uzuq –uzuq, y’ani diskret holda  sodir bo’ladi deb baholadi.

      Buhday holda nur energiyasi(E) nur chastotasi(n) bilan quydagicha bog’langan: 

Е = h•n

Bu formula Plank formulasi deyiladi.h-proporsionallik koeffisienti yoki Plank doimiysi uning qiymati

6,626 10^-34 J/Sek.