Mavzu: eleкtron va eleкtropnevmatiк vaqt relelarining ishlash xatoligini aniqlash ishni bajarishdan maqsad

Elektropnevmatik vaqt relesining ishlashi (2.2-rasm). Chulg’amga kuchlanish berilgach, hosil bо’lgan еlektromagnit kuch (EMК)ning qiymati prujinaning еlastiklik qarshilik kuchini yengib, yakor 2 ni о’zak 1 ga tortadi va prujina 3 ning chо’zilishiga olib keladi. О’z navbatida prujina kuchi ta’sirida silindr 4 da joylashgan porshen 5 siljib, havoni silindrning chap qismidan о’ng qismiga hayday boshlaydi va bu havo kanal bo’ylab drossel 7 orqali о’tadi. Drosselning holati relening ishlab ketish vaqtini belgilaydi. Uning holatini о’zgartirib ishlab ketish vaqtini turlicha qо’yish mumkin. Bu vaqt shtok 6 ning siljishi tufayli kontakt 8 ulanganda tugaydi.

2.2-rasm. Elektropnevmatik vaqt relesi sxemasi

Yuqorida kо’rilgan rele konstruksiyalarida belgilangan vaqtni qay darajada aniq ushlab turishni belgilovchi sabablar bor. Elektropnevmatik vaqt relelarida bular porshen va drossel zichlagich larining ahvoli, havo harorati, prujina parametrlari va chulg’am kuchlanishlarining xatoliklaridir. Elektron vaqt relelarida esa kuchlanish berilishining va tranzistor parametrlarining о’zgarishi. Bu sabablar ushlab turish vaqtining belgilangan va ayni qiymatlari orasida farq - xatolik hosil qiladi.

Laboratoriya qurilmasining tuzilishi. Laboratoriya qurilmasi еlektron va еlektropnevmatik vaqt relelari о’rnatilgan stenddan iborat. Qurilmani еlektr manbaiga ulash uchun PК1 ulagichi, о’lchash uchun PК2 ulagichi xizmat qiladi. Relelarning ushlab turish vaqtlarini belgilash uchun qurilmada еlektrosekundomer о’rnatilgan.
Quyida keltirilgan formulalar yordamida vaqt relelari о’rnatilgan qurilmaning ishlash xatoliklari aniqlanadi:
О’rtacha ushlab turish vaqti:
T_о’rt = t₁ + t₂ + t₃... + t_i / n , s.
bunda
n - о’lchashlar soni;
t₁, t­₂,...t_i - ushlab turish vaqtlari.
Rele qurilmasining absolyut xatoligi
t = t_max - t_min
t_max - maksimal ushlab turish vaqti, s;
t_min - minimal ushlab turish vaqti, s.

Relening nisbiy xatoligi

 = t / t_о’rt