Mavzu: Elektr chiqish signallarini birlamchi o'zgartirgichlari datchiklar Reja: Kirish

Parametrik datchiklar

• 
  Parametrik datchiklarda chiqish ko‘rsatkichi elektr zanjir kattaliklaridan (qarshilik, induktivlik, o‘zaro induktivlik, elektr sig‘imi kabilardan) tashkil topadi. Bunday turdagi datchiklarda elektr toki va kuchlanish sifatida chiqish signalini olish uchun ular maxsus elektr sxemalariga (ko‘prikli, differensialli) ulanishi hamda alohida energiya manbasiga ega bo‘lishi kerak .
  
• 
  Datchiklar kirish x signalini son va turi bo‘yicha o‘zgartirishiga qarab ham, ayrim guruhlarga ajratiladi. Kirish signalini bevosita o‘zgartiradigan datchiklar, kirish x signalni bevosita chiqish y signaliga o‘zgartiradi. Bunday datchiklar qulay, chunki oraliq o‘zgartiruvchi qismlarning hojati bo‘lmaydi.
  

Generator datchiklari.

• 
  Generator datchiklarida bevosita sezgir elementda kirish signali Х chiqish signali Y o‘zgartiriladi. Ushbu o‘zgartirish kirish signali energiyasi hisobiga bo‘ladi va chiqish signali E.YU.K. ko‘rinishida hosil bo‘ladi. Generator datchiklari juda oddiy bo‘ladi, chunki ular qo‘shimcha energiya manbaisiz ulanadi.
  
• 
  Elektr datchiklar–tok, kuchlanish, quvvat, chastota, magnit oqimni; issiqlik datchiklar–harorat va issiqlik miqdorini; mexanik datchiklar–kuch, bosim, siljish, tezlik, tezlanish; optik datchiklar–nur kuchi, yoritilishni; akustik datchiklar–tovush kuchi, uni chastotasi, quvvatini; suyuqlik va gaz datchiklari-bosim va tezlikni o‘lchashadi.
  

Xulosa

Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishda ularning ko‘rsatkichlarini olish uchun birlamchi o‘zgartirgichlardan ya’ni datchiklardan keng foydalaniladi. Datchiklar kirish miqdorining fizikaviy tarkibiga qarab , qabul qiluvchi qismining ishlash prinsipi bo‘yicha , chiqish miqdorini fizik tabiatiga qarab va kirish signalini soni va turi bo‘yicha turlarga bo‘linadi. Datchiklarning turlari ko‘p bo‘lishiga qaramay ular bir xildagi bir necha asosiy ko‘satgichlarga ega.

Adabiyotlar:

1. 
   Yusupbekov N.R., Muxamedov B.I., G’ulomov Sh.M. ’’Texnologik jarayonlarni nazorat qilish va avtomatlashtirish.’’ –Toshkent: O‘qituvchi, 2011.
   
2. 
   Vaxidov A.X., Abdullaеv D.A. ‘‘ Avtomatikaning tеxnik vositalari.’’ Toshkent, 2012.
   
3. 
   Aripov N.M. “Avtomatik boshqarish nazariyasi va avtomatika elеmеntlari” ma'ruzalar matni. Toshkеnt, 2010.
   
4. 
   Ismoilov A.I., Nazarov O.K. “Avtomatika va avtomatlashtirish asoslari” fanidan ma'ruzalar matni. Andijon, 2006.
   
5. 
   Arxiv.uz
   
6. 
   Referat.uz