Mavzu: Eektr karotaj usullari va ularning turkumlanishi

Mavzu:Eektr karotaj usullari va ularning turkumlanishi.

REJA:

1.Elektr karotaj

2.

Elektrik karotaj – bunda quduqlarda elektr usullari bilan tadqiqotlar o‘tkaziladi. Quduqlarda tabiiy elektr maydonlar (PS), undalgan potensiallar (VP), tuyuluvchi solishtirma qarshilik (KS) o‘lchanadi.

Elektrik karotaj o‘lchovlarini faqat quvurlar bilan mahkamlangan (quvursiz) quduqlarda o‘tkazish mumkin.

Elektr karotajning har xil usullarida har xil zondlar ishlatiladi. Zond quduqqa tushiriladi.

Eng oddiy zondda karotaj kabeliga bitta, ikkita yoki uchta qo‘rg‘oshindan ishlangan elektrodlar mahkamlangan bo‘ladi. Bunday zondlar burg‘ilash eritmasi yoki suv bilan to‘ldirilgan quduqlarda qo‘llanadi. Quriq quduqlarda sirg‘anuvchi elektrodlar ishlatiladi. Ularning har bittasi metallik cho‘tkadan iborat bo‘lib, tekis metallik prujina ustida izolyator oboymasiga mahkamlanadi. Bu prujinalar quduq devorlariga elektrodlarni siqib turadi.

O‘lchanayotgan potensiallar ayirmasi qayd etuvchining maxsus o‘zgartiruvchi mexanizmi bilan kompensatsiya qilinadi. Bu mexanizm diagramma tasmasi ustiga o‘rnatilgan yozgich (qalam) bilan ulangan. Kompensatsiya paytida qalam tasmaga ko‘ndalang, o‘lchangan kuchlanishga proporsional masofaga siljiydi. Tasma harakat qilganda potensiallar ayirmasining egri chizig‘ining chuqurlik bo‘yicha o‘zgarishi chiziladi.

Elektrik karotaj o‘tkazilganda ta’minovchi elektrodlarga past chastotali o‘zgaruvchan tok yuboriladi. Bunda bir vaqtda bir nechta parametrlarni yozish va halaqit etuvchi elektr signallarni so‘ndirishga imkon tug‘diriladi.