|
Iqtisodiy rivojlangan davlatlar
Bunga G7 mamlakatlari kiradi, bu erda aholi jon boshiga YaIM $ 20,000 dan $ 30,000gacha.
Rivojlanayotgan davlatlar
Umuman olganda, jahon iqtisodiyotining kaliti bo'lgan, lekin aholi jon boshiga YaIM 350 dollarni tashkil etadi. Bunga Saudiya Arabistoni va Iroq kabi neft eksport qiluvchi davlatl ar ham kiradi.
Dunyoning siyosiy xaritasida ham, tipologiyada ham har qanday mamlakatning o'rni vaqt o'tishi bilan o'zgarib turadi.
1999 yilda professor Chuvyrov Uralda xaritaning bo'lagini topdi. Bu og'ir taxta, uning o'lchamlari taxminan bir yarim metr, qalinligi taxminan 16 sm.U tasvirlangan maydon olimlarga juda yaxshi ma'lum. Bu Ufa tog'lari, Ufa kanyoni, bu yoriq qobiq, Ufadan Sterlitamakgacha cho'zilgan, dalillarning eng muhim nuqtasi. Geologik tadqiqotlar xaritada ko'rsatilgan joyda er qobig'idagi yoriq joylashishini tasdiqladi. 2007 yilda Rossiya Qurolli Kuchlari Bosh shtabining Harbiy topografik boshqarmasi kosmik tadqiqotlar o'tkazdi va tegishli xulosani chiqardi.
Xarita uch qatlamli. Baza sifatida juda bardoshli tosh, dolomit ishlatilgan. U deb ataladigan qatlam bilan qoplangan. "Diopsidli shisha". Aynan shu qatlamda maydonning volumetrik relyefi takrorlanadi. Nihoyat, uchinchi, ikki millimetrli himoya qatlami maxsus mustahkamlikdagi oq matli chinnidan qilingan. Bunday xaritani faqat hozirgi moda nanotexnologiyasi yordamida tuzish mumkin.
So'zlar dunyodagi eng kuchli qurol ekaniga kim ishonmagan? Qaysi so'z imperiyalarni yaratishi va yo'q qilishi mumkin? Va bu da'volar tipografiya va topografiya elementlarini birlashtirgan nemis dizayner Dirk Shaxter tomonidan yaratilgan Typomaps siyosiy dunyo xaritasi bilan isbotlangan.
Dunyo mamlakatlarining tipologiyasi eng murakkab metodologik muammolardan biridir. Buni iqtisodchilar, siyosatshunoslar, sotsiologlar va boshqa fanlarning vakillari hal qilmoqdalar.
V.V. Volskiy mamlakat turini jahon tarixining ushbu bosqichida Jahon hamjamiyatidagi roli va o'rnini tavsiflovchi, o'ziga xos sharoitlar va rivojlanish xususiyatlarining ob'ektiv shakllangan nisbatan barqaror kompleksi deb tushungan.
Qaysidir ma'noda mamlakatlar tipologiyasi tarixiy toifadir. 90 -yillarning boshlariga qadar barcha mamlakatlarni: sotsialistik, kapitalistik va rivojlanayotgan mamlakatlarga bo'lish odat edi.
Dunyo tarixida siyosiy xaritaning o'zgarishi bir necha bosqichlarga bo'linadi. Ayniqsa, ikkinchi jahon urishidan so'ng, XIX asrning 60-yillarida ko'plab mamlakatlarning ozodlikka erishishlari va nihoyat 90-yillarda bir qancha mustaqil davlatlarning paydo bo'lishi dunyo siyosiy xaritasiga sezilarli ta'sir ko'rsatdi. Bu hodisa tabiiyki joy nomlarining o'zgarishiga ham sabab bo'ldi.
Yevropada Germaniya Federativ Respublikasi va Germaniya Demokratik Respublikasi birlashib, yagona Germaniya davlati paydo bo'ldi.
Chexoslovakiya ikkiga bo'lindi va Chexiya (poytaxti Praga) hamda Slovakiya (poytaxti Bratislava) davlatlari paydo bo'ldi.
Yugoslaviya parchalanib ketishi natijasiida Sloveniya (Lyubyana), Xorvatiya (Zagreb), Serbiya (Belgrad),Bosniya va Gersegovina (Sarayevo), Makedoniya (Skope) kabi mustaqil davlatlar paydo bo'ldi.
Yaman Arab Respublikasi va Yaman Xalq Demokratik Respublikasi yagona Yaman Arab Respublikasiga (Sana) birlashdi.
SSSR ning parchalanishi natijasida uning o'rnida Rossiya (Moskva), Estoniya (Tallin), Litva (Vilnyus), Latviya(Riga), Ukraina (Kiyev), Belorus (Minsk), Moldova (Kishinyov), Gruziya (Tbilisi), Ozarbayjon (Boku), Armaniston (Yerevan), Qozog'iston (Ostona), O'zbekiston (Toshkent), Qirg'iziston (Bishkek), Tojikiston (Dushanbe) va Turkmaniston (Ashgabad) mustaqil davlatlari paydo bo'ldi.
Sharqiy Yevropadagi davlatlarning nomlari quydagicha o'zgartirildi: Polsha Xalq Respublikasi–Polsha Respublikasi, Vengriya Xalq Respublikasi–Vengriya Respublikasi, Bolgariya Xalq Respublikasi–Bolgariya Respublikasi, Ruminiya Sosialistik Respublikasi–Ruminiya Respublikasi.
Bundan tashqari, Osiyodagi Birma davlati nomi Myanma, poytaxti Rangun shahri esa Yangon deb o'zgartirildi.
Kampuchiya o'zining avvalgi Kombodja nomini qayta tikladi.
Efiopiyadan Eritreya davlati ajralib chiqdi.
MDH hududidagi bir qancha shaharlar va boshqa ob'yektlarning nomi ham o'zgartirildi. Xaritalarning turlari. Xaritalar masshtabiga, ularda tasvirlangan hududning ko’lamiga, mazmuni, vazifasi va tuzilishiga koʻra bir qancha turlarga boʻlinadi. Xaritalar masshtabiga qarab quyidagi turlaiga boʻlinadi: yirik masshtabli — 1:10000 dan 1:200000 gacha, oʻrta masshtabli—1:200000 dan 1:1000000 gacha, mayda masshtabli— 1:1000000 dan kichik. Turli masshtabli xaritalarda voqea va hodisalar turli xil aniqlikda tasvirlanadi.ularda nima tasvirlanganligi va hududning kolamiga qarab quyidagi turlarga boʻlinadi: yulduzlar xaritasi, sayyoralar va Yer xaritasi, yarim sharlar xaritalari, materiklar va okeanlar xaritalari, tabiiy geografik oʻlkalar va dengizlar xaritalari, mamlakatlar xaritalari, ma’muriy birliklar xaritalari, maxsus hududlar (qoʻriqxonalar, sayohatbop joylar) xaritalari, shahar va viloyatlar. tumanlar xaritalari. Mazmuniga ko’ra xaritalar ikkita yirik guruhga bolinadi: umumiy geografik xaritalar va mavzuli xaritalar. ===Umumiy geografik xaritalarda=== joy geografik sharoitining asosiy tarkibiy qismlari bir xil aniqlikda tasvirlanadi: relyef, daryo, kоʻl, muzliklar, tuproq va oʻsimlik qoplami, aholi yashaydigan joylar, xo jalik tarmoqlarining tarkibi, aloqa yoʻllari, chegaralar va h. k. ===Mavzuli xaritalar===, oʻz navbatida, yana ikki guruhga—tabiiy va iqtisodiy xaritalarga bo’linadi. "Tabiiy geografik xaritalar"ga Yer yuzasi va okean tagi relyefi, iqlim, tuproq, oʻsimlik, hayvonlar. landshaft, tabiatni qo’riqlash, foydali qazilmalar konlari xaritalari kiradi. "Ijtimoiy-iqtisodiy xaritalar" iqtisodiy, tarixiy, madaniy-siyosiy, siyosiy-ma’muriy xaritalardan iborat boʻladi. Vazifasiga ko’ra, xaritalar yana "ilmiy", "madaniyat va targ’ibot", "texnik", "sayohat" "xaritalari", "oʻquv xaritalari"ga Marty Party in phoenix
Do'stlaringiz bilan baham: |
