Mavzu: dunyo yoqilg`i energetika balanisining holati va ko`mir qazib chiqarish texnologiyalari

Dunyodagi ko`mir zaxiralari

Hozirgi vaqtda yer bag‘ridan topilgan ko‘mir basseynlari (havzalari) va konlarining soni 3600 dan ko‘proqni tashkil qiladi. Ulardan yettita havza gigant hisoblanadi va ularning har birining geologik zaxiralari 500 mlrd. tonnadan ko‘proqni tashkil qiladi. Ular qatoriga quyidagilar kiradi: Lena, Tungus, Taymir, Kansko-Achinsk, Kuznetsk (Rossiya), Alma-Amozona (Braziliya), Appalachi (AQSH) — To‘rtta ko‘mir havzalarining

Dunyodagi ko`mir zaxiralari

Quyi Vestfaliya (Germaniya), Donetsk (Ukraina), Pechora (Rossiya), Illinoys (AQSH) zaxiralari 200—500 mlrd. tonnani tashkil qiladi. 210 ga yaqin havza va konlarning zaxiralari 0,5— 200 mlrd. tonnani tashkil qiladi. Qolgan barcha ko‘mir havza va konlarning zaxiralari 0,5 mlrd. tonnadan oshmaydi.
Jahon bo‘yicha eng ko‘p ko‘mir konlari zaxiralariga ega bo‘lib, ko‘p miqdorda ko‘mir qazib oladigan 9 mamlakatlar qatoriga Xitoy, AQSH, Rossiya, Polsha, Germaniya, Chexiya, Britaniya, Hindiston, Avstraliya kabi mamlakatlar kiradi va ular har yili bu- tun dunyo bo‘yicha qazib olinadigan ko‘mirning o‘rta hisobda 87% qazib oladi.

Dunyodagi ko`mir zaxiralari

Dunyodagi ko`mir zaxiralari

Jahon mamlakatlari bo‘yicha ko‘mir zaxiralari

Qit’alar	Mamlakatlar	Ko‘mir zaxiralari, mlrd. t
		Geologic zaxiralari	balans zaxiralari
Osiyo	Hammasi	8109,0	952,0
	Rossiya (Osiyo qismi)	5910,0
	Xitoy	1500,0	610,0
	Hindiston	125,0	—
	Mongoliya	26,8	4,3
	Yaponiya	21,0	8,6
	Vetnam	20,0	3,7
	Shim. Koreya	11,9	—
Amerika	Hammasi	4251,0	1711,0
	AQSH	3600,0	—
	Kolumbiya	60,0	10,0
	Kanada	52,2	27,5
	Peru	27,0
	Venesuela	10,0	0,9
Yevropa	Hammasi	1346,0	579,0
	Rossiya (Yevropa qismi)	270,0	—
	Germaniya	320,0	123,0
	Britaniya	189,5	45,0
	Polsha	173,9	71,8
	Fransiya	—	11,4
	Vengriya	19,8	4,2
	Chexiya	—	11,0
	Bolgariya	9,7	5,1
Avstraliya	Hammasi	359,0	345,0
Afrika	Hammasi	246,0	177,0
	Zimbabve	28,0	—
	Tanzaniya	6,5	1,1
	Madagaskar	6,0	—
	Jazoir	3,0

Dunyodagi ko`mir zaxiralari

Ko`mir qazib olish texnologiyalari va O`zbekiston ko`mir konlari to`g`risida umumiy ma’lumotlar

O‘zbekiston Respublikasida ko‘mir asosiy energiya man- balaridan biri va sanoatning boshqa tarmoqlari uchun muhim xomashyo hisoblanadi. Mamlakat hududida joylashgan va katta ko‘mir zaxiralariga ega bo‘lgan ko‘mir konlari kelajakda ko‘mir qazish hajmini yanada ko‘paytirishga imkon yaratadi.

O‘zbekiston Rеspublikаsi ko‘mir konlаrining zаxirаlаri

Shaxta, razrez, konning uchastkalari	Balans zaxiralari, ming tonna	Sanoat zaxiralari, ming tonna
Angren 9-shaxtasi	65831	35816
Sharg‘un shaxtasi	27715	8318
Jan. Boysun koni	5759	-
Boysun konining Markaziy uchastkasi	12870	-
Boysun konining Sharqiy uchastkasi	bashorat zaxirasi 20 mln.tonna	-
Angren razrezi	779110	492458
Naugarzon uchastkasi	6919	3074
Opar tog‘ uchastkasi	374670	150694
Obliq maydoni	188668	-
Cho‘chqabuloq maydoni	125467	-
Nishbosh maydoni	250408	-

Ko`mir qazib olish texnologiyalari va O`zbekiston ko`mir konlari to`g`risida umumiy ma’lumotlar

Ko‘mir qazish korxonalarida (shaxta va razrezlar) shaxta maydonini ochish va uni qazishga tayyorlashda turli usullar hamda qazish tizimlari, shuningdek, mexanizatsiya vositalaridan keng foydalaniladi. Biroq mavjud korxonalar ishlab chiqarish jarayonlarining texnik darajasi va asosiy texnik-iqtisodiy ko‘r- satkichlari MDH mamlakatlarining rivojlangan ko‘mir qazish regionlari ko‘rsatkichlaridan ancha past. Shu sababli ko‘mir qazish ishlarini muttasil takomillashtirib borish talab etiladi.

Ko`mir qazib olish texnologiyalari va O`zbekiston ko`mir konlari to`g`risida umumiy ma’lumotlar

Hozirgi vaqtda O‘zbekistonda qator ko‘mir konlari topilgan bo‘lib, razvedka ishlari olib borilgan va olib borilmoqda. Aniqlangan ko‘mir zaxiralari hajmi qariyb 2 mlrd. t.ni tashkil qiladi, mutaxassislar bashorati bo‘yicha ko‘mir zaxiralari 5,7 mlrd. t.dan oshadi. Ko‘mir uchta kondan: Angren qo‘ng‘ir ko‘mir koni, Sharg‘un va Boysun toshko‘mir konlaridan qazib olinmoqda.