Mavzu: Dorivor vositalar nomenklaturasi Bajardi: Yusupova Dilfuza Tekshirdi: Karimova M. M

52- §. 111 tipik guruh. Organik kimyoviy moddalarning ilmiy va trivial (shartli) nomlanishi
Dorivor vositalar sifatida qo‘llaniladigan organik kimyoviy moddalar ikkita nomga ega: ilmiy (tizimli) va trivial (shartli). «Trivial» so‘zi lotincha “trivialis” odatdagi, oddiydan kelib chiqqan. Odatda ilmiy nomlar uzun bo‘lgani uchun ularni tibbiyot amaliyotida ishlatish noqulay. Shuning uchun dorivor vositalar nomi sifatida ilmiy emas, balki trivial nomlari qo‘llaniladi. Trivial nomlar qisqaligi bilan amalda qo‘llashga qulaydir. Masalan: Dietilamidsulfamidobenzoat kislota - ilmiy nomlanishi, Etamid - trivial nomlanishi. Trivial nomlar dorivor vositalarning kimyoviy tarkibini, davolash ta'sirini, farmakologik guruhga mansublikni va boshqa turli belgiiarni ifodalaydi
53-§. Dorivor vositalarning trivial nomlaridagi tez-tez takrorlanadigan bolaklar
Tez-tez takrorlanadigan bo‘lakIar - bu dorivor preparatlar nomida ko‘p qo‘IIaniIadigan so‘z bo‘IakIaridir. Har bir tez-tez takrorlanadigan bo‘lak preparat to‘g‘risida ma’Ium bir axborotni (dorining kimyoviy tarkibi, davolash ta‘siri yoki farmakologiyasi) beradi. Tez-tez takrorlanadigan bo‘IakIarni va ularning ma’nosi (ahamiyati)ni bilish ko‘p miqdordagi dori nomlarini tushunib olishga yordam beradi. Masalan: Tarkibida -alg tez-tez takrorlanadigan bo‘lakIi preparat og‘riq qoldiruvchi ekanligini ko‘rsatadi. Shuning uchun quyidagi preparatlarni shu guruhga kiritish mumkin: Analginum Baralginum Pentalginum Tez-tez takrorlanadigan bo‘Iaklami bilish dorivor preparatlarning nomini to‘g‘ri yozishga yordam beradi
Mashq
1. Tez- tez takrorlanadigan bo‘laklarni ajratinif va ularning m a‘nosi (ahamiyati) n ik o ‘rsating. Namuna: Aethazolum - 1) «etilni» aks ettiradi. 2) «azoguruhni» aks ettiradi. Aprophenum, Aethacridinum, Aminazinum, Metherazinum, Aethaperazinura, Phthalazolum, Thiodipinum, Hacmofcr, Methorinum, Apiphorum, Phenibutum, Phenolphthaleinum, Vipraxinum, Trimethinum, Naphthyzinum, Phytoferrolactolum, Apisarthronum, Ferramidum. 55-§. Quyidagi dori preparatlari nomlarini yod oling! Phenacetinum, i, n - fenatsetin Aethazolum, i, n - etazol Hexamethylentetraminum , i, n - geksametilentetramin Phthalazolum, i, n - ftalazol Naphthyzinum, i, n - naftizin Aminazinum, i, n - aminazin Triftazinum, i, n - triftazin Phthivazidum, i, n - flivazid Dibazolum, i, n - dibazol Codeinum, i, n - kodein 96 Coffeinum, i, n - kofein Chininum, i, n - xinin Glycerinum, i,n - glitserin Reserpinum, i, n - rezerpin Strophanthinum, i, n - strofantin Scopolaminum, i, n - skopolamin Morphinum, i, n - morfin Pilocarpinum, i, n - pilokarpin