Mavzu: dori allergiyasi

DORI VOSITALARI BILAN SKARFIKASION ALLERGOLOGIK SINAMA ASOSIDA TEKSHIRISH VA UNI BAHOLASH MEZONI
Tekshiruv uslubini qadam- baqadam bajarish:
1.Bemorga umumiy yondashuv, bemorda asosiy xastalik alomatlari tuliq remissiya davri ekanligi ishonch xosil kilish. Bemor o’tirgan holatda, har ikki kuli steril stol ustida.
2.Bilakni ichini yuzasi terisini spirt bilan artish.
3. Teriga turli allergen (dori) tomchilarni tomizish (allergen tarkalib yoki bir-biriga ko’shilib ketishi mumkin emas).
4.Bir marta ko’llaniladigan skarifikator bilan tomchini ustidan dermani jarohatlanmagan xolda 2 ta 5 mm li tilishni bajarish.
5.Bemorni 20 daqiqa davomida kuzatish, so’ngra Kavarchiqni xajmiga ko’ra sinamani mm da baholash:

3-jadval.

Baho	Shartli belgilar	Reaksiyaning tashqi ko’rinishi va o’lchami
Manfiy Gumonli Kuchsiz musbat O’rta musbat Musbat va keskin musbat	- - + - + ++ +++,++++	O’lchami xuddi test-nazorati suyuqligi bergan reaksiya ko’rinishidek Skarifikatsiya o’rnida qavarchiqsiz qizarish xolati bo’ladi Qavarchikning 2-3 mm diametri atrofida qizarish xolati bilan, fakat terini tortib ko’rilganda bilinadi Qavarchiqning diametri 5 mm dan oshmaydi va ko’zga yakkol tashlanadi Qavarchiqning diametri 10 mm va undan katta bo’lib, qizarish alomatlari va ildizchalar (psevdopodiya) paydo bo’ladi

Tabletka shaklidagi dori moddalar uchun til ostiga qo’yish usuli qo’llaniladi: 1/10 tabletka til ostiga qo’yiladi va uni til tagida 15 daqiqa davomida ushlab turiladi. Reaksiya shilliq qavatning o’zgarishi bilan baholanadi (shish). Diagnoz paytida kortikosteroidlar, simpatomimetiklar yoki gistaminga qarshi preparatlarni qabul qilish sinamalarni yolg’on—manfiy bo’lishiga olib keladi. Bu dori moddalarni hatto sinamalar qo’yishdan 2-3 kun oldin ham qabul qilish mumkin emas. Dori allergiyasini diagnozlashning laboratoriya usullari hamma vaqt ham yetarli ma’lumot bera olmaydi, u juda murakkab hisoblanadi va ko’proq diagnozni tasdiqlash maqsadida qo’llaniladi.
Allergik reaksiyalar tipiga va dori modda turiga bog’liq holda turli xil laboratoriya usullari qo’llaniladi. Tez sodir bo’ladigan V-limfotsitlarga bog’liq allergik reaksiyalarni va dorilarga nisbatan aylanib yuruvchi antitelo bo’lgan allergik reaksiyalarni aniqlash maqsadida Shelli reaksiyasi, to’yingan hujayralar buzilish reaksiyasi (degranulyatsiya), leykotsitlar to’planish (aglomeratsiya) reaksiyasi, leykotsitlar alteratsiyasi, RAST (radioallergosorbentnыy test) va PRIST (pryamoy radioimmunosorbentnыy test) reaksiyalari qo’llaniladi.
Yuqorida bayon etilgan fikr-mulohazalarni hisobga olgan holda har bir holatlarda bir vaqtning o’zida bir necha usullarni aniqlash maqsadga muvofiq bo’ladi. To’liq allergologik tekshirish tajribalari shundan dalolat beradiki, hatto klinik ko’rinishi jihatidan dori allergiyasiga juda o’xshash bo’lganda ham, faqat 60 % hollarda laboratoriya usulida diagnoz tasdiqlanadi.