Mavzu: Dizelning ta’minlash tizimi, tuzilishi va ishlashini o’rganish Ishdan maqsad

Kiritish va chiqarish truboprovodlari. Kiritish truboprovodi orqali karbyuratordan (karbyuratorli dvigatellarda) yonuvchi aralashmasi va havo tozalagichdan (dizelda) havo silindrlarga tushadi. Chiqarish truboprovodlari orqali ish bajargan gazlar silindrlardan chiqariladi.
Kiritish va chiqarish truboprovodlari cho’yandan yoki po’lat lisdan bitta qilib tayyorlanadi. Karterga yoki silindrlar kallagiga metall-asbest qistirmalar qo’yib, kiritish truboprovodlarida esa paranit qistirmalar qo’yib shpilka va gaykalar’ yordamida maqkamlanadi.
Kiritish va chiqarish truboprovodlarining shaklli va kesimlari gaz harakatiga minimal (kam) qarshilik qiladigan va yonilg’i aralashma (yoki havo) silindrlarga bir tekis taqsimlanadigan qilib yasalishi lozim.
D-240 dizelida kiritish truboprovodlaridagi havo elektr ma’shala bilan isitiladi. Bu dizelni, ayniqsa, atrof havo temperaturasya past bo’lganida, yurgizib yuborishni osonlashtiradi.



8-rasm So’ndirgich:
1- orqa uchi; 2- to’siqlar; 3-teshiklar (tuynukchalar); 4-truba; 5-kamera;6-korpus; 7-old uchi.
Ishlatilgan gazning silindlardan chiqishidagi bosimi yuqori tez-ligi katta bo’ladi, agar shunday gaz to’g’ridan-to’g’ri atmosferaga chiqarib yuborilsa, u tez kengayib kuchli shovqin hosil qiladi. Shu sababli ish bajargan gaz atmosferaga chiqarilishidan avval gaz tezligi va bosimini kamaytirish asosida ishlaydigan shovqin so’ndirgich orqali o’tkaziladi. So’ndirgich (8-rasm) korpus 6, ko’p teshikli (tirqishli) 3 truba 4, ikki to’siq 2, patrubkali old 7 va orqa 1 tublardan borat. So’ndirgichning barcha detallari po’lat listdan yasalgan va bir-biriga payvandlangan. Ish bajargan gaz truba 4 da harakatlanganida korpus 6 ning kamerasi 5 ga teshiklar 3 or-qali o’tadi. Bu vaqtda gaz kengayadi, uning bosimi, temperaturasi va harakat tezligi pasayadi. Shu tufayli gazning atmosferaga chiqishida shovqini ka-mayadi. Truba 4 dagi bosim kamera 5 dagi bosimdan kam bo’lganida gaz trubaga qayta tushadi va so’ngra atmosferaga chiqadi.
O’t chiqish xavfini kamaytirish uchun traktorlar va o’ziyurar qishloq xo’jalik mashinalari dvigatellarining chiqarish truboprovodlari yuqoriga qaratib qo’yiladi va uchqun o’chirgich bilan ta’minlanadi.
SMD-60 va SMD-14 dizellarida uchqun o’chirgich 25 (7-rasm, b) chiqarish truboprovodida ejektor 29 oldiga joylashtiriladi.
D-240 dizelining kiritish truboprovodiga masofadan boshqari-ladigan avariya — to’xtatish zaslonkasi qo’yilgan.