Mavzu: Diqqat va uning nerv fizialogik xususiyatlari Reja

Diqqatning buzilishi

• Diqqatning salbiy jihatlaridan biri parishonxotirlikdir. Parishonxotirlik diqqatni uzoq vaqt davomida biron ishga layoqatsizlikda diqqatning osongina va tez- tez bolinib turishida namoyon bolishi mumkin. Parishonxotirlikning bu korinishi kopincha ish qobiliyati susayib ketishining va xulq-atvordagi uyushmaganlikning sabablaridan biri hisoblanadi. Parishonxotirlikning sabablari har xildir. Parishonxotirlik shaxsning barqaror xislati sifatida ixtiyoriy diqqatning sustligi korsatkichi hisoblanadi va notogri tarbiya natijasi(bolaning erkalatib yuborilishi, jazolanmasdan qolishi, taassurotlarning har xilligiga odatlanish va boshqalar) bolishi mumkin. Bu xildagi parishonxotirlikka qarshi avvalo shaxsda irodaviy sifatlarni shakllantirish yoli bilan kurash olib borish kerak. Parishonxotirlikni bola salomatligining yaxshi emasligi, nerv tizimining umuman buzilganligi bilan izohlash mumkin. Parishonxotirlik haddan tashqari hissiy hayajonlanish, yoxud charchash oqibati sifatida qisqa muddatli bolishi ham mumkin. Songgi holatda u kopincha oqish kuni va qaftasining oxirida namoyon boladi. Pedagogik ish tajribasida diqqatni tarbiyalash maqsadida parishonxotirlikning barcha sabablari va xususiyatlari inobatga olinishi shart. Qachonki, kishi ishga berilib ketib oz xayollari, kechinmalari bilan bolib, mashgul bolgan ishidan boshqa hech narsani kormayotgan va eshitmayotgan hollarda ham "parishonxotirlik" haqida soz yuritiladi. U masalan tevarak-atrofdagilarga e'tibor bermaydi, oziga qaratilgan savollarga parvo qilmaydi. Bunday "parishonxotirlik" diqqatning yorqin ifodalagan holdagi tanlanganligidan, uning behad jamlanganligi va jadalligidan hosil boladi.

Xulosa

Oquvchilarning oquv predmetiga munosabati, unga diqqat bilan qarash kop jihatdan darsda oquvchining oquv materialini jonli, emosional, qiziqarli, tushunarli, shu bilan birga toliq va chuqur oqita bilishga bogliq. Bu talablarga rioya qilmaslik darsda oquvchilarning parishonligiga yoki ikkinchi darajali qiziqishlarning paydo bolishiga olib keladi. Osmirlarda chuqur, barqaror qiziqishni tarbiyalash, oqitishning mazmunini jiddiy oylab korilganligi ularda diqqatni tarbiyalashning zaruriy sharti hisoblanadi.
Agar kichik yoshdagi maktab oquvchining yuz ifodasi va gavda holati uning qanchalik diqqatliligini aniq belgilab bersa, osmir esa ozining diqqatsizligini yashira oladi. Faqat oqituvchining kuzatuvchanligi orqali buni aniqlashi mumkin.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

• Davletshin M.G Umumiy psixologiya T-2002 y

• Karimova V.M. Psixologiya T-2002 y

• Turg’unov Q. Psixologiya terminlarining ruscha-o’zbekcha izohli lug’ati T; "O’qituvchi" nashriyoti 1975 yUmumiy psixologiya (A.V.Petrovskiy tahriri ostida) T; "O’qituvchi" 1992 yG’oziev E.G Umumiy psixologiya 1-2 kitob T-2002 y