Mavzu: Dinlarning qadimiy shakllari Reja

Mavzu: Dinlarning qadimiy shakllari

Reja

1. Dinning paydo bo'lishi to'g'risida turli qarashlar.

2. Totemizm.

3. Animizm.

4. Shamanizm yoki sehrgarlik(magiya).

5. Fetishizm.

Dinning paydo bo'lishi to'g'risida turli qarashlar

Din paydo bo'lishidagi asosiy sabab - tabiat kuchlari va xodisalarining odamlar ustidan xukmronligi, ularning bu xodisalar sabablarini bilmasligi natijasida ushbu kuchlar, xodisalardan qo'rquvga, daxshatga tushib qolganliklari.

Ibtidoiy jamiyatdagi «aql-idrokli odamlar» uyqu va o'lim kabi tabiiy xodisalarning sirini bilmaganlar. Bu xodisalarni xam ular g'ayri tabiiy kuchni, inson tepasida turgan jonning xarakati, deb tushunganlar. Uyqu vaktida jon tanadan uchib chiqib ketadi, butunlay chiqib ketib qaytib kelmasa, o'lim sodir bo'ladi, deb tasavvur qilganlar.

Ibtidoiy odam jismoniy, fiziologik, asab-endokrin, biologik, psixologik va boshqa sohalari o'ziga xos xususiyatga ega edi. U ibtidoiy bo'lsa ham aqlli, fikr yurituvchi, konkret holatda fikr yurita oladigan, doimiy faoliyatida vujudga kelgan amaliy tajribalarga ega bo'lgan odam edi. Bilim miqdorining nihoyatda ozligi, oldinda turgan hayotdan qo'rquv va uni yengishga bo'lgan intilish shunga olib bordiki, nafaqat aqliy talabchanlik, balki hissiy-ijtimoiy, hayoliyo-fantastik munosabatlar kelib chiqdi. Shuning natijasida asta-sekin diniy tasavvurlar shakllandi.

Dinlar unga e'tikod qiluvchilarning soni, miqyosi, o'zining ma'lum millat yoki xalqqa xosligi yoki millat tanlamasligiga ko'ra quyidagi guruxlarga bo'linadi:

1) urug'-qabila dinlari;

2) milliy dinlar;

3) jaxon dinlari.

Dinlar ta'limotiga ko'ra quyidagilarga bo'linadi:

1) monoteistik-yakka xudolik;

2) politeistik-ko'p xudolik.

Urug'- qabila dinlariga totemizm, fetishizm, animizm, shomonizm, sexrgarlik (magiya) va boshka shakllari kiradi.