Mavzu: “Dasturlash asoslari, tizimlari va uning amaliy tadbiqi”

Annotatsiya

Ushbu bitiruv malakaviy ishi Dasturlash tamoyillari fanini o`rgatuvchi elektron o`quv kompleks yaratilishiga bag`ishlangan. Ushbu ishning e`tiborli jihati shundaki, unda foydalanuvchilarning mana shu o`quv qo`llanmadan olgan bilimlarini tekshirish maqsadida tashkil etilgan test oynasi mavjud. Yaratilgan elektron o`quv qo`llanma asosan dasturlash sohasiga qiziquvchi yosh mutaxassislarga mo`ljallangan. Bundan tashqari mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi bo`yicha umumiy masalalar ko`rib chiqilgan.

TAQRIZ

Respublikamizda bozor munosabatlarining shakllanishi, ishlab chiqarish sohasida raqobatning kuchayishi, malakali mutaxassilargsha bo‘lgan talabning keskin ortib borishi, o‘quvchilarga muayyan kasbga oid chuqur bilim berish, ularda mehnat faoliyatini to‘g‘ri tashkil etish bo‘yicha ko‘nikma va malakalarini shakllantirish zaruriyatini yuzaga keltirdi. Ta`lim sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar natijasida o‘quvchilarga nazariy-amaliy bilim berishni zamon talablari darajasiga olib chiqish zaruriy resursli mexanizmga aylandi. Shuningdek, ta`lim tizimida axborot texnologiyalarining keng qo‘lamda foydalanishga e`tibor berilishi bu soha bo‘yicha tayyorlanayotgan mutaxassislar saviyasini yanada oshirish, ularning tayyorgarlik darajalarini har tomonlama tahlil qilib borish bosh mezon hisoblanadi.

Ma`lumki har qanday nazariy bilimning intiqosi uning amaliyotga tadbiqi bilan baholanadi. O‘quv jarayonida axborot texnologiyalarini qo‘llash ham shu jihatlarga bog‘liq. Hozirgi kunda dasturlash tillarining soni, ba’zi aniq ma’lumotlarga ko`ra, 500 dan ortiq. Ammo XX-asrning 70-yillarigacha bu dasturlash tillarining deyarli hammasi faqat sonli hisioblashlarga mo`ljallangan edi.

Kompyuter metamatikasining dastlabki vakillari simvolli hisoblashlarni ham EHMlarda bajarish imkonyatlarini yaratadi. Shu kunlarda bu dasturlardan Paskal, Delphi kabi tillarda dasturlash texnologiyalarini qo`llanilmayotgan sohalarni topish juda ham qiyin. Bu sistemalardan muhandislar, iqtisodchilar, aniq fanlar mutaxassislari o`zlarining ilmiy tadqiqotlarida unumli foydalanmoqdalar. Xorijiy universitetlarda, umumta‘lim maktablarda bu sistemalar o`quv jarayonlarni tashkil 83 etishda keng ko`lamda joriy qilingan. Shunday katta imkonyatlarga ega bo`lgan Ilmiy-tadqiqot ishlarida bu dasturlardan foydalanish darajasi yaxshi rivojlanmoqda. Karimova Nargizaning ushbu dissertatsiyasida dastavval dasturlash asoslari va uning imkoniyatlari o‘rganlgan, Paskalning ishchi muhiti, dasturlash jarayoni, boshqaruv elementlari, dastur loyihasini, forma va protseduralarini qayta ishlash, tizim menyusida va komponentalaridan foydalanishdagi ahmiyati bayon qilinib so‘ngi bobida ular yordamida amaliy masalalar yechimlari keltirilgan.

Paskalda dasturlash jarayonini tashkillashtirish uchun qanday tayanch bilimlar kerakligi tajriba asosida aniqlangan. Mazkur ishdan dasturlashni urganuvchilar, til talablariga va dasturlashga qiziquvchilar hamda o‘quvchilar va talabalar mustaqil shug‘ullanishlari uchun ham foydalanishlari mumkin. Dissertatsiya ishida keltirilgan ma‘lumotlarni tahlil qilib shuni aytish mumkinki, N.Karimova ishida ko`zda turilgan masala o`z yechimini topgan. dissertatsiya ishida taklif etilgan algoritmlar uslubiy xarakterga ega. Dissertatsiya ishi mavzusi ustida tadqiqotlar olib boorish jarayonida muallif o`zining ilmiy ishlari bilan shug`ullanishga layoqatli ekanligini yana bir bor isbotlagan. Uning dissertatsiya ishi tugallangan tadqiqot bo`lib, magistratura ta‘limining talablariga to`la javob beradi hamda ushbu bajarilgan ishni ijobiy baho bilan baholanishi mumkin deb hisoblayman.