Mavzu: dasturiy mahsulotlarning tasnifi. Tizimli dasturiy ta`minot tushunchasi va ularning tasnifi reja

Dasturiy mahsulotlar sinflari
• Dasturiy mahsulotlar
• Dasturiy mahsulotlarni tayyorlash

Dasturiy mahsulotlar
Foydalanish xususiyati va foydalanuvchilar kategoriyalariga ko‘ra barcha dasturlarni ikki sinfga — utilitar dasturlar va dasturiy mahsulotlarga bo’lish mumkin.
Utilitar dasturlar (o‘zi uchun dasturlar) shu dasturlami ishlab chiqaruvchilar ehtiyojini qondirish uchun moijallangan. Ko‘proq utilitar dasturlar maiumotlami qayta ishlash texnologiyasida servis rolini bajaradi yoki keng tarqalish uchun m oijallanm agan funksional vazifalami hal etish dasturlari boiadi.Dasturiy mahsulotlar foydalanuvchilar ehtiyojlarini qondirish, keng tarqatish va sotish uchun moijallangan.
Hozirgi paytda dasturiy mahsulotlami ochiq (legal) tarqatishning boshqa variantlari ham mavjud, ular yalpi (global) va mintaqaviy kommunikatsiyalardan foydalanish bilan yuzagа keladi:
• freeware — erkin tarqatiladigan foydalanuvchining o ‘zi qo’lab-quwatlaydigan bepul dasturlar, u bularga zarur o‘zgartirishlar kiritishga haqli.
• shareware — notijorat (shartli — toiovsiz) dasturlar, ulardan odatda toiovsiz foydalanish mumkin. Bunday mahsulotlardan doimiy foydalanilganda muayyan miqdorda badal toianadi.Bir qator ishlab chiqaruvchilar OEM — dasturlar (Original Equipment Manufacturer), ya’ni kompyuterlarga o ‘rnatilgan hisoblash texnikasi bilan birgalikda keltirilgan maxsus dasturlardan foydalanadi.
Dasturiy mahsulot foydalanishga tegishli ravishda tayyorlanishi, zarur texnik hujjatlarga ega boiishi, shuningdek davlat ro'yxati kodi mavjud bo'lishi lozim. Faqat shunday sharoitlardagina yaratilgan dasturiy majmua dasturiy mahsulot deb nomlanishi mumkin.Dasturiy mahsulot — sanoat mahsulotining istalgan turi kabi realizatsiyaga tayyorlangan ommaviy ehtiyojli muayyan muammo (vazifani)ni hal etish uchun o‘zaro bogiangan dasturlar majmuasidir.Dasturiy mahsulotlar quyidagicha yaratilishi mumkin:
• buyurtmaga ko‘ra individual ishlanma;
• foydalanuvchilar orasida ommaviy tarqatish uchun ishlanma. Individual ishlanmada firma-ishlab chiqaruvchi muayyanbuyurtmachi uchun ma’lumotlami qayta ishlash o'ziga xosligini hisobga oluvchi dasturiy mahsulotni yaratadi.Dasturiy mahsulot dasturlashtirishning zamonaviy asbobsozlik vositalari qoilangan holda loyiha ishlarini bajarish sanoat texnologiyasi asosida ishlab chiqiladi. Uning o'ziga xosligi axborot va asbobsozlik vositalaridan foydalanishni qayta ishlash xususiyatiga bogiiq holda algoritm va dasturlami ishlab chiqish jarayoniningnoyobligidadir. Dasturiy mahsulotlami yaratishga ko‘plab mehnat, moddiy, moliyaviy zaxiralar talab etiladi, yuqori malakali mutaxasislar zarur.