Мавзу бухгалтерия ҳисоби фанининг мукаддимаси


-МАВЗУ. БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБОТИ



Download 1,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet83/85
Sana28.04.2022
Hajmi1,45 Mb.
#586959
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   85
Bog'liq
ЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫ

8-МАВЗУ. БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБОТИ 
1.
Бухгалтерия ҳисоботининг турлари ва вазифалари. 
2.
Бухгалтерия ҳисоботини шакллантириш, тақдим қилиш ва эълон қилиш тартиби. 
3.
Даврий ва йиллик бухгалтерия ҳисоботининг таркиби. 
8.1.
 
Бухгалтерия ҳисоботининг турлари ва вазифалари, 
Узбекистон Республикасининг амалдаги қонунчилигига мувофик юридик шахс хисобланган, алохида 
балансга ва банкда хисоб-китоб счетига эга бўлган, солик қонунчилигига мувофик солик тўловчи бўлиб 
хисобланган ташкилий-хуқукий ва мулкчилик шаклдан катъи назар молиявий ҳисобот тузади ва такдим 
қилади. 
Молиявий ҳисобот корхона рахбари ва бухгалтерия хисоби субъектининг рахбари томонидан имзо 
қўйилади ва ташкилотнинг мухри билан тасдиқланади. 
Молиявий ҳисоботда тузатишлар ва ўчиришларга рухсат берилмайди. Агар тузатишлар киритилса, 
тузатишларни киритган мансобдар шахс томонидан белгиланган тартибда изох берилиши лозим. 
Ўтган йиллар ва жорий ҳисобот- маълумотлари улар тасдикланган кейин тузатишлар киритиш лозим 
бўлган холда, факат жорий ҳисоботда амалга оширилади. 
Йиллик молиявий ҳисоботнинг текшируви натижасида аникланган хатоликлар, масалан аникланган 
даромадлар ёки молиявий натижаларни камайтиришлар, бухгалтерия хисоби ва молиявий ҳисоботда факат 
жорий йилнинг ҳисоботида ўтган йиллар даромадлари сифатида акс эттирилади. 
8.2.
 
Бухгалтерия ҳисоботини шакллантириш, тақдим қилиш ва эълон қилиш 
тартиби. 
Молиявий ҳисобот бухгалтерия хисоби субъектининг ҳисобот санасидаги молиявий холати, ҳисобот 
давридаги фаолиятининг молиявий натижаси ва пул маблағларинииг харакати тўғрисидаги 
тизимлаштирилган ахборотдан иборатдир. 
Йиллик молиявий ҳисобот қуйидагиларни уз ичига олади: 
бухгалтерия баланси; 
молиявий натижалар тўғрисидаги хисобог; 
пул оқимлари хақидаги ҳисобот; 
хусусий капитал тўғрисидаги ҳисобот; 
изохлар, хисоб-китоблар ва тушунтиришлар. 
Халқаро стандартлар бўйича тузиладиган молиявий ҳисоботга доир талаблар молиявий ҳисоботнинг 
ҳалкаро стандартларида белгиланади. 
Бухгалтерия хисоби субъекта молиявий ҳисоботни тузишда мустакил балансга ажратилган уз 
ваколатхоналарининг, филиалларининг ва бошқа таркибий булинмаларининг бухгалтерия балансларини 
хамда бошқа ҳисобот шаклларини киритиши керак. 


67 
Молиявий ҳисобот ҳисобот йили бошидан ортиб борувчи якун билан тузилади. 
Бюджет ташкилотларининг молиявий ҳисоботи бюджет тўғрисидаги қонун хужжатларига мувофик 
тузилади ва такдим этилади. 
Молиявий ҳисоботнинг таркиби ва мазмуни Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан 
белгиланади. 
Банклар ва бошқа кредит ташкилотлари молиявий ҳисоботининг таркиби хамда мазмуни Узбекистон 
Республикаси Марказий банки томонидан белгиланади. 
Асосий хўжалик жамияти бўлган ва шуъба хўжалик жамиятларига, уз назорати остидаги 
ташкилотларга эга бухгалтерия хисоби субъекти консолидациялашган молиявий ҳисоботни тузади. 
Консолидациялашган молиявий ҳисоботни тузиш тартиби, шунингдек асосий хўжалик жамиятининг 
назорати остидаги ташкилотларга қўйиладиган талаблар бухгалтерия хисоби стандартлари билан 
белгиланади. 
Қонуннинг 23-модда талаблари вазирликлар, давлат қўмиталари, идоралар ва бюджет 
ташкилотларининг жамланма молиявий ҳисоботига нисбатан татбиқ этилмайди. 
1 январь - 31 декабрь календарь йили йиллик молиявий ҳисоботнинг ҳисобот давридир. 
1 январдан бошлаб даврий молиявий ҳисобот тузилаётган даврнинг ҳисобот санасини хам камраб 
олган давр календарь йил мобайнида тузиладиган даврий молиявий ҳисобот учун ҳисобот давридир. 
Янгидан ташкил этилган юридик шахслар учун юридик шахс хуқуқи қўлга киритилган санадан 
бошлаб уша йилнинг 31 декабрига қадар бўлган давр, юридик шахс бўлмаганлар учун эса, улар давлат 
органларида руйхатдан ўтказилган санадан бошлаб уша йилнинг 31 декабрига қадар бўлган давр биринчи 
ҳисобот йили деб хисобланади. 
Агар юридик шахс (бюджет ташкилотларидан ташкари) 1 октябрдан кейин руйхатга олинган булса, 
биринчи ҳисобот йили кейинги йилнинг 31 декабрида тугайди. 
Руйхатдан утилгунига ёки юридик шахс ҳуқуқи олингунига қадар амалга оширилган хўжалик 
операциялари тўғрисидаги маълумотлар биринчи ҳисобот йилининг молиявий ҳисоботига киритилади. 
Молиявий ҳисобот қуйидагиларга тақдим этилади: 
давлат солиқ хизмати органларига; 
таъсис хужжатларига мувофик мулкдорларга; 
давлат статистика органларига; 
қонун хужжатларига мувофик бошқа органларга. 
Молиявий ҳисобот электрон хужжат тарзида тақдим этилиши мумкин. 
Молиявий ҳисобот йилнинг хар чорагида тақдим этилади. Кичик корхоналар ва микрофирмалар 
бухгалтерия балансидан хамда молиявий натижалар тўғрисидаги хисоботдан иборат факат йиллик 
молиявий ҳисоботни тақдим этади. 
Молиявий ҳисоботни тақдим этиш муддатлари Узбекистон Республикаси Молия вазирлиги 
томонидан белгиланади. 
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан бухгалтерия хисобининг айрим 
субъектлари учун молиявий ҳисоботни тақдим этишнинг бошқа муддатлари белгиланипш мумкин. 
Хўжалик юритувчи субъектларнинг йиллик молиявий ҳисоботи манфаатдор банклар, биржалар, 
инвесторлар, кредиторлар, шунингдек қонун хужжатларига мувофик бошқа шахслар учун очикдир. 
Акциядорлик жамиятлари, шунингдек суғурта ташкилотлари, банклар, жамоат фондлари ва қонун 
хужжатларига мувофик бошқа ташкилотлар хар йилги молиявий ҳисоботни акциядорларнинг ёки 
бухгалтерия хисоби субъекти бошқа юкори бошқарув органининг йиллик умумий йигилиши ўтказиладиган 
санадан камида икки хафта олдин аудиторлик хулосаси билан бирга эълон қилиши шарт. 
Конуннинг 26-моддаси ўзига нисбатан қонун хужжатларининг бошқа талаблари белгиланган 
бухгалтерия хисоби субъектларининг молиявий ҳисоботига татбик этилмайди. 
Хўжалик юритувчи субъектни тугатиш чоғида якуний молиявий ҳисобот тузилади. 
Тугатиш бўйича операцияларни хисобга олиш, тугатиш балансини ва ҳисоботни тузиш, активлар 
кийматини аниқлаш юзасидан жавобгарлик тугатиш комиссиясининг (тугатувчининг) зиммасига 
юклатилади. 
Умидсиз қарзлар ва зарарлар тугатиш балансига киритилмайди. 
Тугатиш балансида мажбуриятлар уни тузиш санасида хисобланган фоизлари билан акс эттирилади. 


68 
Бухгалтерия хисобини юритищда махфийликка риоя қилинади. Бухгалтерия хисоби регистрларининг 
мазмуни билан танишишга бухгалтерия хисоби субъекти рахбарининг рухсатига кўра ёки қонун 
хужжатларида назарда тутилгаи холларда йўл кўйилади. 
Бухгалтерия хисоби регистрлари билан танишишга рухсат олган шахслар махфийликни саклаши 
шарт. Махфийликни бузганлик қонунда белгиланган тартибда жавобгарликка сабаб бўлади. 
Бошланғич хисоб хужжатлари, бухгалтерия хисоби регистрлари, молиявий ҳисобот ва бошқа 
ҳисоботлар, шунингдек бухгалтерия хисобини ташкил этищ хамда юритиш билан боғлиқ бошқа хужжатлар 
қонун хужжатларида белгиланган муддатлар мобайнида, бирок ҳисобот йилидан кейин камида беш йил 
бухгалтерия хисоби субъекта томонидан сақланади. 
Бухгалтерия хужжатларини олиб кўйиш қонун хужжатларига мувофик амалга оширилади. 

Download 1,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   85




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish